تفسیر دعای روز بیست چهارم ماه مبارک رمضان : قدم در راه رضای خدا، توفیق بندگی و ترک معاصی را به همراه دارد

اللهمّ إنّی أسْألُکَ فیه ما یُرْضیکَ وأعوذُ بِکَ ممّا یؤذیک وأسألُکَ التّوفیقَ فیهِ لأنْ أطیعَک ولا أعْصیکَ یا جَوادَ السّائلین.
خدایا من از تو میخواهم در آن آنچه تو را خوشنود کند. و پناه مى برم بتو از آنچه تو را بیازارد. واز تومی خواهم توفیق در آن براى اینکه فرمانت برم. ونافرمانى تو ننمایم. اى بخشنده سائلان.

اللهمّ إنّی أسْألُکَ فیه ما یُرْضیکَ
حجت الاسلام علی اصغر تقوی، رییس مرکز فقهی جوادالائمه در گفت ‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد پیرامون شرح دعای روز بیست و چهارم بیان داشت: در فرازهای دعای امروز کمی متفاوت با روزهای دیگر سخن گفته می شود.
وی افزود: بحث رضایت خداوند در اکثر ادعیه هست هر روز به نوعی از خدا درخواست رضایت می شد ولی دراین دعا ضمن این که طلب رضایت می شود بگونه ای خاص نیازها مطرح می شود.
وی ادامه داد: خاضعانه می خواهیم که رضایت حق حاصل شود پناه می بریم به خدا از این که در جهت ناراحتی او گام بردارم بلکه از او می خواهیم توفیق اطاعت و بنده گی و عدم معصیت و نافرمانی را به من بدهد.
حجت الاسلام تقوی گفت: گناه ما از روی جهل و یا فریب هوای نفس است نه به قصد لجاجت و یا از سر طغیان و سرکشی، بنابراین می خواهم که خدا موفقم کند بر اطاعت و بندگی و کمکم کند در ترک عصیان و نافرمانی.
وی افزود: در بخشی از دعا اشاره می شود به این که اگر سائل و سؤال کننده و متقاضی ام برای آن است که  خدا را بخشنده ترین و با جود و سخاوت ترین ها یافتم نسبت به درخواست سائلین بنابراین این درخواست ها را مطرح کردم.
وی ادامه داد: در این که چه عاملی سبب رضایت پروردگار می شود مفصلا در شرح دعا های قبلی مطالبی مطرح شده است اما بدون تردید باز عوامل و عمل کرد فراوانی وجود دارند که می توانند رضایت خدا را سبب شوند.
وی گفت: قرآن کریم مفصلا در این زمینه مباحثی دارد روایات نیز بی حد و حصر پیرامون رضایت خدا مطلب دارند اولیاء در توصیه هایشان مرتب تذکر داده اند.
رییس مرکز فقهی جوادالائمه گفت: قرآن کریم می فرماید « لَا تَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ... رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُوْلَئِکَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» قومى را نیابى که به خدا و روز بازپسین ایمان داشته باشند... خدا از ایشان خشنود و آنها از او خشنودند اینانند حزب خدا آرى حزب خداست که رستگارانند.
وی افزود: درسوره مائده خداوند تبارک وتعالی صداقت راعامل موفقیت بیان می کند و می فرماید صداقت به داد افراد راستگو وراست کردار رسید دربهترین نقاط بهشت ساکن شدند وخدا از ایشان راضی است ازاین بالاتر نمی شود چه رستگاری بزرگی نسیب افراد صادق می شود صداقت اگر هیچ اثری نمی داشت جز رضای حضرت حق همین کافی بود.
وی ادامه داد: « قَالَ اللّهُ هَذَا یَوْمُ یَنفَعُ الصَّادِقِینَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا رَّضِیَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ» روزى است که راستگویان را راستى‏شان سود بخشد براى آنان باغهایى است که از زیر [درختان] آن نهرها روان است همیشه در آن جاودانند خدا از آنان خشنود است و آنان [نیز] از او خشنودند این است رستگارى بزرگ.

وأعوذُ بِکَ ممّا یؤذیک  
کارشناس مذهبی صداوسیما در شرح فراز بعدی دعای امروز گفت: «إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُّهِینًا» بى‏گمان کسانى که خدا و پیامبر او را آزار مى‏رسانند خدا آنان را در دنیا و آخرت لعنت کرده و برایشان عذابى خفت‏آور آماده ساخته است.
وی افزود: چه اعمالی بنده مرتکب می شود که خدا اذیت می شود؟ امام صادق (ع) می فرمایند اذیت بندگان خدا اذیت خداست. خداوند مردم آزاری را دوست ندارد بنابراین اگر مردم آزاری دید اذیت می شود.
وی ادامه داد: رسول اکرم (ص) درباره حضرت زهرا (س) می فرمایند «من اذاها فقد اذانی ومن اذانی فقد اذ لله» اذیت فاطمه (ع) اذیت من است واذیت من اذیت خداست.
وی گفت: دربیان دیگری این گونه می فرمایند «ان اللَّه عزوجل لیغضب لغضب فاطمه، و یرضى لرضاها» خداوند با خشم و غضب فاطمه به خشم آید و با رضاى او راضى مى‏گردد.وای به حال کسانی که به او آزار رساندند و او وهمسر و فرزندانش را اذیت کردند.
وی افزود: همینجا ما نیز باید هوشیار باشیم که با اعمال خویش دل فرزند فاطمه مهدی(عج) و خود ایشان را نیازاریم که داخل در این گروه مورد خطاب حدیث قرار نگیریم. ازار ایشان فقط به ظلم و ستم به این خاندان نیست بلکه قدر ندانستن عمر خود و نافرمانی از دستورات ایشان و قدم گذاشتن در راه غیر مرضی آنها نیز می باشد.بنابراین ما که نفرت از ظالمان و دشمنان این خاندان داریم باید خود را از گروه آنها جدا کنیم و خوب می دانیم که چگونه باعث رضایت و خشنودی آنها در مقام یک پیرو و شیعه واقعی برای آنها باشیم.

وأسألُکَ التّوفیقَ فیهِ لأنْ أطیعَکَ
عضو نخبگان تبلیغ خراسان گفت: در همه امور روز مره چه عبادی و چه غیر عبادی باید توفیق من الله ساری و جاری باشد و الا همه امور ابتر و بی خاصیت است.
وی افزود: وقتی در امور عادی نیاز به توفیق داریم قطعا در امور عبادی و اطاعت از خداوند یقینا نیاز به توفیق است. البته هم سؤال برای توفیق و هم تلاش و کوشش توأم باید باشد ما اگر هزار دعا کنیم و موفقیت بخواهیم و خود اقدامی نکنیم نتیجه ای حاصل وعاید ما نمی شود.
وی ادامه داد: امام رضا(ع) مى ‏فرمایند « مَنْ سَأَلَهُ التَّوْفیقَ وَلَمْ یَجْتَهِدْ فَقَدِ اسْتَهْزَءَ بِنَفْسِهِ» کسى که از خداوند دارا بودن توفیق را مسئلت نماید، ولى کوشش نکند، خود را به تمسخر گرفته است.

وی گفت بنابراین نشستن و فقط دعا کردن فایده ندارد بلکه انسان باید در همان جهتی که دعا می کند اقدام کند که خود سبب توفیقات در ادامه مسیر و سهل شدن راه می شود همین است که از قدیم گفتند از تو حرکت از خدا برکت، خداوند اگر غیر از دعا جدیت ما را در انجام کاری ببیند قطعا ما را یاری می کند.

عوامل کسب توفیق در عبادات
نویسنده کتاب هزار از هزاران سخن گفت: برای بدست آوردن توفیق الهی راه کارهای فراوانی در فرمایشات گهر بار ائمه اطهار (ع) به چشم می خورد از عمده ی عوامل مؤثر در بدست آوردن توفیق الهی اول دعای پدر و مادر است اگر تلاش کنیم پدر و مادر را راضی کنیم و آنها برای ما دعا کنند بهترین عامل است.
وی افزود: مورد دیگر دعای افراد ستمدیده است که اگر کمک کنیم و کسی را از ستم ستمگر و ظالمی رها کنیم و او دعا کند، توفیق در پی دارد. و دیگر آنکه دعای ایتام شامل حال ما شود اگر کمک به یتیمان سبب شود که آنها در حق ما دعا کنند بسیار نیک و سبب کسب توفیقات فراوان می شود.
وی ادامه داد: دعای علماء بزرگ و با تقوی که خدا زود مستجاب می کند. و دیدید که نوعا علماء بزرگ وقتی برای کسی دعا می کنند می گویند موفق باشید. یعنی توفیق من الله در صدر ادعیه است.
وی گفت: دعای اولیاء اگر امام زمان (ع) برای کسی دعا کنند موفقیت او تظمین شده است که این نیز در جهت کسب رضایت ایشان با اعمال و رفتار شایسته یک شیعه واقعی و مسلمان حقیقی می باشد.
حجت الاسلام تقوی گفت: دعای شیوخ وبزرگترها درحق صغار وکوچکترها، سال خوردگان «السابقون السابقون او لئک المقربون» هستند بنابراین دعای آنها اجابت می شود. برای موفق شدن در همه امور وخصوصا در عبادت تلاش وپشت کار هم از عوامل مؤثر به حساب می آید.
وی افزود: در مورد علامه مجلسی اعلی الله مقامه نوشته اند که ایشان همه موفقیت خود را مرحون دعای پدر می دانست. شوخی نیست صد جلد کتاب این همه خدمت به اسلام و مسلمین، میلیون ها انسان از فضل و دانش ایشان صد ها سال بهره ببرند و بلکه بیشتر و همه مدیون یک دعا آن هم دعای پدر و مادر، و یا مرحوم آیت الله مرعشی نجفی (ره) در احوالات دارد که همه موفقیت خود را بسته به یک بوسه بر کف پای پدر می دانند.
وی ادامه داد: در احوالات یکی از مراجع دارد که سوال کردند رمز موفقیت شما در چیست؟ گفت زمانی که طلبه بودم پدرم شبی مهمانم بود و اطاق ما کوچک بود موقع خواب من هر چه فکر کردم چگونه بخوابم که پایم سمت پدرم نباشد نشد آن شب چهار زانو خوابیدم و تکیه به دیوار وقتی پدرم بیدار شد و مرا به آن حالت دید و جویای حال شد و متوجه اینکه به احترام او من این کار را کردم بلافاصله دعا کرد از برکت همان دعا دگرگون شدم و احساس کردم خدا عنایتی به من کرده است.

ولا أعْصیکَ
استاد حوزه و دانشگاه خراسان گفت: همانطور که از خداوند طلب توفیق برای عبادت و بندگی کردیم و عواملی را هم در این جهت بیان کردیم برای ترک معاصی نیز از خداوند توفیق می طلبیم.
وی افزود: همان عوامل در اینجا هم مفید است که بماند، کسی که در جهت بنده گی توفیقاتی برایش حاصل شد در مقابل توفیق ترک معاصی هم حاصل می شود و همین که بنده گی داشت و معاصی را ترک کرد خود توفیقات روز افزون دیگر در همین جهت را شامل حال انسان می کند.
وی ادامه داد: بنابراین در دعای امروز علاوه بر اینکه طلب توفیق بر عبادت می خواهیم طلب توفیق بر ترک گناهان و معاصی را نیز داریم.
وی گفت: اگر از یاد خدا غافل نباشیم محال است که شیطان بتواند مار را به گناه بکشاند غفلت زمینه گناه است اگر توفیق یاد خدا پیدا کنیم و خدا را حاضر و ناظر ببینیم محال است به سمت گناه حرکت کنیم.
وی افزود: بنابراین باید از عوامل غفلت از یاد خدا دوری کرد تا دچار مشکل نشویم « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُلْهِکُمْ أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلَادُکُمْ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَمَن یَفْعَلْ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ...» اى کسانى که ایمان آورده‏اید [زنهار] اموال شما و فرزندانتان شما را از یاد خدا غافل نگرداند و هر کس چنین کند آنان خود زیانکارانند. روشن است که مال دنیا و دلبستگی به آن سبب غفلت از یاد خدا می شود اما در زمینه فرزند، و چگونگی سبب شدن غفلت از یاد خدا، بحثی جدا می طلبد که در این مقام زمان می برد.

یا جَوادَ السّائلین
رییس مرکز فقهی جوادالائمه بیان داشت: در این فراز از دعا اشاره می شود به این که اگر سائل و سؤال کننده و متقاضی ام برای آن است که بخشنده ترین و با وجود و سخاوت ترین ها، کسی نیست جزخدا، جواد یافتمش که سؤال کردم آن هم جواد و بخشنده به سائل.
وی افزود: نام پایانی امروز هم همخوانی با خواسته این روز دارد از خدا سوال و درخواست می کنیم و امید به اجابت آن داریم بر اساس این که خدا جواد السائلین است.
وی ادامه داد: و این را ازمولای متقیان امیرمرمنان علی(ع) اموختیم که دردعای کمیل می فرمایند «اَسْئَلُکَ بِجُودِکَ اَنْ تُدنِیَنى مِنْ قُرْبِکَ» به جود و بخششت از تو مى خواهم که مرا به قرب خویش نزدیک سازى، «وَجُدْلى بِجُودک» به همین بخشش خود بر من ببخش.
وی گفت: جود خداوند و اینکه خدا جواد و بخشنده است با آنچه در مورد انسانها گفته می شود متفاوت است. جود و سخاوت انسان یعنی همان بخشش اما جود خداوند که ببخشد و چه نبخشد هر دو جود است چرا که بر اساس مصالح و مفاسد هم می بخشد و هم نمی بخشد.
حجت الاسلام تقوی گفت: خداوند یا بر اساس مقتضیات عدالت می بخشد و یا بر همان اساس از بخشش امتناع می کند. آنچه او انجام دهد اصل است و همان یعنی جود و بخشش خدا، که بی حد و حصر است و غیر قابل مصداق.
وی افزود: خداوند جواد است و خوشحال می شود زمانی که بنده سؤال می کند و از این که بنده به درب خانه او قدم گذاشته و طلب حاجت کرده است خشنود می شود و این که وقتی عطا هم می کند خوشحال و خشنود می شود که این معنی واقعی جواد است.
وی در پایان گفت: جواد السائلین یعنی خدائی که هم از سؤال من خوشحال است و هم از عطائی که می فرماید خوشحال است. به همین نام مقدسش قسم می دهیم که دعای امروز را در حق ما اجابت کند و در این روزهای باقی مانده از رمضان به توفیقات ما بیافزاید ان شاءالله./933/ت301/ب