نويسنده در نوشتار بايد قاطع باشد

حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اصغر تقوی عضو اتاق فکر تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی و داور بخش مبلغان اهل قلم دومین جشنواره تبلیغ مطهر در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه اطلاع‌رسانی رسالات در خصوص ویژگی‌های کتابت و اهل قلم‌بودن گفت: شکی نیست که علم و دانش فرار است و کتابت و تحریر مایه ثبات و بقاء آن است.

وی به حدیث «العلم صید و الکتابه قید» اشاره کرد و گفت: روایات متعددی در باب حفظ حدیث و کتابت آن از پیامبر اکرم نقل شده است.

مدیر مرکز مباحثات فقهی جوادالائمه مشهد در ادامه به خصوصیات و ویژگی‌های کتابت اشاره کرد و گفت: اولین خصوصیت کتابت، هدف‌دار بودن است. اینکه با چه انگیزه و هدفی نگارش صورت گرفته وخواهد گرفت  و آنچه هدف است در نوشتار لحاظ شود، گاهي هدف عالی است ولی نوشتار گویای هدف نیست و خواننده را به هدف نویسنده نمی‌رساند و یا آنقدر درهم آمیختگی در نوشتار زیاد است که هم نویسنده و هم خواننده سردرگم می‌شود و نمی‌تواند به سمت هدف اصلی حرکت کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین تقوی روش‌دار بودن را ویژگی دوم دانست و گفت: نویسنده یا کشکول‌گونه می‌نویسد که جای بحث است و شرائط خاص خود را می‌طلبد، یا پیوسته و بایسته می‌نویسد که آن نیز شرائط خاص خود را دارد که اگر لحاظ نشود کتابت را بی‌معنی و دور از حقیقت جلوه می‌دهد. البته مراد از روش نوع ویراستاری نیست بلکه روش در انتخاب واژه‌ها، سرفصل‌ها، فصل‌بندی‌ها و دسته‌بندی مطالب است.

وی افزود: محکم بودن نوشتار نیز از ویژگی‌های بارز یک نویسنده است. نویسنده اگر مطلبی چه نقل قولي و چه شخصي بنويسد باید در نوشتار قاطع و محکم باشد که برگرفته از اعتقاد طبیعی نویسنده و یا مستند به نقل معتبر و صحیح‌السند باشد که تزلزل هم در گفتار و هم در نوشتار اعتبار مکتوب را از بین می‌برد.

این داور جشنواره تبلیغ مطهر، تصریح کرد: استفاده از عباراتی مثل «گفته شده»، «شنیده شده»، «بعضی گفته‌اند» یا «در خبرها آمده است» بدون مدرک در نوشتار در برخي مواقع  اصل نوشتار را از اعتبار ساقط می‌کند و موجب هدر دادن وقت و انرژی و سرمایه مي شود.

وی ادامه داد:‌ مکتوباتي می‌توانند مورد پذیرش خواننده واقع شود که دارای مقدمه‌ای قوی ،شفاف و بیانگر هدف و انگیزه نویسنده باشد به گونه‌ای که از مقدمه به آنچه نیاز خواننده است دسترسی باشد. دوم آنكه  متن خارج از آنچه در مقدمه به آن پرداخته شده نباشد به طوري كه در برخي موارد ديده شده است، مقدمه با محتوا هیچ سنخیتی ندارد یا حداقل فاصله بین مقدمه و محتوی بسیار زیاد و قابل لمس شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین تقوی نکته بعدی را این دانست که مکتوبات باید مخاطب‌شناسی شود و نویسنده به این امر توجه کند که مخاطب او فرهیخته و دارای تحصیلات عالیه است یا افراد عادی و معمولی جامعه است. گاهی بخشی از یک کتاب آنقدر ساده است که از سطح فهم یک انسان عادی و معمولی پایین تر و بخشی از آن آنقدر پیچیده و گیج کننده است که برای مباحثات دانشگاهی و حوزوی به درد می‌خورد و یا عرف جامعه و شخص نیست.

عضو اتاق فکر تبلیغ دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در ادامه به نقاط ضعف نوشتار پرداخت و خاطر نشان كرد: از جمله نکاتی که موجب مي شود کتاب ، مقاله ، پایان نامه و يا نوشتار را به ضعف بكشاند عدم شفافیت نقل و گردآوری یا مطالب برگرفته از تفکرات خود نویسنده است.

وی توضیح داد: در برخي مواقع اختلاط مباحث به گونه‌ای است که مشخص نیست نویسنده ناقل مطلب است یا اینکه تفکرات و اندیشه خود را القاء می‌کند و این یعنی ضعف و عدم تأثیرپذیری اثر که پرهیز از آن ضروری به نظر می‌رسد.

این داور جشنواره تبلیغ مطهر به مورد ديگري اشاره کرد و افزود: نوشته‌ ها و مکتوبات باید از نظر محتوی غنی، بیان سليس و لطیف، اعتبار و سندیت، دقت و نظم و نیز آراستگی علمی و فنی برخوردار باشد همچنين معمولي يا بديع باشد .

حجت‌الاسلام والمسلمین تقوی خاطرنشان کرد: فهرست‌بندی کتابت و موضوع‌بندی و تقدم و تأخر مطالب نیز از امتیازات نوشته است همچنين نوشتار باید از چنان کیفیتی برخوردار باشد که خواننده آن را به نفر ديگري معرفی کند و همین امر طي  سلسله‌ مراتبي در خواندن کتاب ادامه یابد.

وی در پایان این تأثیرگذاری را زمانی دانست که اثر با صاحبش از نظر غنای علمی همخوانی داشته باشد. به عبارت راوان‌تر اینکه هر نویسنده‌ای اگر در خور فضل و درجات علمی خود بنویسد، تأثیرپذیری در مخاطب بیشتر ایجاد می‌شود.