دعاي روز هشتم ماه رمضان به همراه شرح و تفسير:رمضان فرصتی برای جلوگیری از یتیم شدن در جامعه است

اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ و إطْعامِ الطّعامِ و إفْشاءِ السّلامِ وصُحْبَةِ الکِرامِ بِطَوْلِکَ یا ملجأ الآمِلین.

خدایا روزیم کن در آن ترحم بر یتیمان وطعام نمودن بر مردمان وافشاء سلام ومصاحبت کریمان به فضل خودت اى پناه آرزومندان. 

حجت الاسلام علی اصغر تقوی، رییس مرکز فقهی جوادالائمه در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد پیرامون شرح دعای روز هشتم بیان داشت:یک نگاه ظاهری مثل روزهای قبل به این دعا می کنیم و یک نگاه عمیق تر و دقیق تری که از روایات برداشت می کنیم.

وی افزود: چهارخواسته به این شکل خلاصه می شود که ترحم بر یتیمان و کسانی که پدر و مادر از دست داده اند جزء خواسته های ماست. پهن بودن سفره ی اطعاممان و بهره گرفتن دیگران از سفره ی اطعاممان خواسته ی دوم ما است. گسترش خوبیها و دوستی ها و محبت ها سومین خواسته ی ما و چهارمین تقاضای ما از محضر پروردگار همراه شدن، همراه بودن و همگام بودن با نیکان و بزرگان اصحاب کرامت. این چهار خواسته در ظاهر مطلب از خداوند درخواست می کنیم.

حجت الاسلام تقوی بیان داشت: اما یک نگاه دقیق تر و با توجه بیشتری هم به این جملات می شود داشت. ترحم بر یتیمان گاهی مراد همین ظاهر مطلب است افرادی که پدر و مادر ندارند اما الآن در این قضیه جامعه ی ما بحث فراتری دارد. یکی از نکاتی که در اینجا می شود از این فرصت استفاده کرد و به آن توجه کرد این است که عواملی هست که جلوگیری می کند از یتیم شدن افراد، ما در این جهت هم تلاش کنیم یعنی نگذاریم در جامعه ی ما بعضی افراد یتیم شوند.

وی افزود: انصاف قضیه این است که خیلی از ماها تأثیر گذاریم و می توانیم از یتیم شدن افراد جلوگیری کنیم. خود این رحمت ایتام است اگر کسانی می توانند با یک مقدار مشاوره دادن جلوگیری کنند از طلاق یک زن و مرد یعنی این که دو یا سه فرزند یتیم نشدند. اگر کسانی می توانند با بخشی از مالشان به اصطلاح از فقر یک خانواده ای جلوگیری کنند. خانه ای را آباد کنند یا امکاناتی در اختیار یک خانواده ای که به خاطر فقر مالی قرار است طلاقی بین شان واقع شود قراردهند این جلوگیری شدن از یتیم شدن است.

وی ادامه داد:  اگر کسانی می توانند با سرمایه ای که دارند زندانیانی را که به خاطر فقر یا به خاطر برگشت چکهایشان یا به خاطر پرداخت دیه در زندان به سر می برند و فرزندان آنها بدون سرپرست اعم از مادر یا پدر زندگی می کنند این دوران یتیمی است می توانیم این یتیمان را از فقر و از یتیمی نجات بدهیم همین طور در مراحل مختلف ما می توانیم جلوگیری کنیم از اینکه افراد یتیم شوند.

نتایج فرمایشات رهبری همسان با مفاهیم ادعیه

رییس مرکز فقهی جوادالائمه بیان داشت: یک معنای کلی هم یتیم دارد و آن معنای عام است همه ی ما ایتام آل محمد (ص) هستیم. آن کسی که می تواند از علمش استفاده کند و دیگران را عالم کند این به یتیم کمک کرده، آن کسی که می تواند کسی را از جهل برهاند فرهنگ آنها را فکر آنها را پرورش دهد روح آنها را پرورش دهد و به آنها مشاوره ی اقتصادی بدهد مشاوره ی سیاسی بدهد، مشاوره ی علمی و فرهنگی و اجتماعی و زندگی بدهد این به یتیم کمک کرده است.

وی در ادامه نکته جلوگیری از یتیم شدن گفت: نکته ی دوم اطعام مساکین و سفره پهن کردن، اطعام دادن خوب یک صحبت ظاهری دارد و یک صحبت باطنی هر کسی به هر شکلی بتواند کسانی از اطراف او استفاده کنند و به قول ما نان بخورند این اطعام مساکین است.

وی ادامه داد: کسانی الآن معتقد هستند که اگر سرمایه هایشان را در بانک بگذارند و سودی بدست بیاورند دیگر دغدغه و به اصطلاح استرس های معمولی را ندارد و حال آنکه این نیست زندگی، زندگی دغدغه است زندگی استرس است زندگی گرفتاری است ما باید سختی ها را تحمل کنیم تا دیگران بهره ببرند گاهی ممکن است همین سرمایه یک کارخانه ای بشود که در این کارخانه بیست خانوار، بیست ضرب در پنج کنیم یعنی صد نفر سر سفره ی اطعام ما بنشینند. گاهی ممکن است کسانی با فکرشان با علمشان با مغزشان می توانند کارهائی را ایجاد کنند که افرادی را به کار بگمارند و این سفره پهن باشد و همه از این سفره استفاده کنند اینها همه اطعام طعام است ترحم بر یتیمان است

حجت الاسلام تقوی بیان داشت: اگر دقت کنیم در فرمایشات مقام معظم رهبری پیرامون اقتصاد مقاومتی و حمایت از کالای ایرانی، یک بعد مسأله همین ایجاد کار برای خانواده ایرانی است، کمک اقتصادی مناسب یعنی همان فن ماهیگیری است  و همین نتیجه اطعام را در پی دارد. چه بسا آبرومند تر کمک کرده ایم و غیر ثواب اخروی به لحاظ مادی هم بهره می بریم. این باعث سربلندی ایران و ایرانی هم می شود که بی نیاز شود و جامعه خود را اداره کند و اجانب و دشمنان را به زانو در آورد.

وی افزود: اگر ما تلاشمان بر این باشد که بخواهیم به سمت خوبیها حرکت کنیم در این مسیر خدا هم کمکمان می کند در روایت دارد که شما یک قدم به سمت خدا بر داریدخداوند حروله کنان به سمت شما می آید و این بهترین راهش در داشتن دوست خوب است. دوست خوب هم یک معنایش همین افرادی که در جامعه با ما در ارتباط هستند هست و مفهوم و معنی دومش این است که دوست خوب کتاب است دوست خوب قرآن است دوست خوب جلسات مذهبی است دوست خوب حضرت رضا (ع)  و دیگر ائمه معصومین هستند که با فرمایشات گهربارشان چراغ راه ما و هادی هدایتگر شده اند.

اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ وإطْعامِ

استاد حوزه و دانشگاه خراسان در بررسی اجمالی در قرآن و حدیث بیان داشت: «کَلاَّ بَلْ لا تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ وَ لا تَحَاضُّونَ عَلی طَعامِ الْمِسْکِینِ » چنان نیست که شما خیال می کنید بلکه شما یتیمان را گرامی نمی دارید و یکدیگر را بر اطعام مستمندان تشویق نمی کنید. « وَ إِذْ أَخَذْنا مِیثاقَ بَنِی إِسْرائِیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ ذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکِینِ» (و به یاد آورید) زمانی را که از بنی اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خداوند یگانه را نپرستید و نسبت به پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و بینوایان نیکی کنید.

وی افزود: « لَیْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ لکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ الْکِتابِ وَ النَّبِیِّینَ وَ آتَى الْمالَ عَلى حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکِینَ» نیکی (تنها) این نیست که به هنگام نماز صورت خود را به سوی مشرق و مغرب کنید بلکه نیکوکار کسی است که به خدا و روز رستاخیز و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیامبران ایمان آورد و مال خود را با تمام علاقه ای که به آن دارد به خویشاوندان و یتیمان وازکارافتادگان انفاق کند.

وی ادامه داد :رسول گرامی اسلام (ص) می فرمایند « من کفَّل یتیماً و نفقته کنت أنا و هو فی الجنَّة کهاتین و قرن بین اصبعیه المسبّحة و الوسطی» کسی که یتیمی را سرپرستی کند و عهده دار نفقه و مخارج او گردد من و او در بهشت پهلوی یکدیگر هستیم. سپس انگشت سبّابه و انگشت وسطی را پهلوی هم گذاشتند و فرمودند مانند این دو که پهلوی یکدیگر هستند. از امام صادق ع نقل است که فرمودند ««من اراد ان یدخله الله عزّوجلَّ فی رحمته و یسکنه جنَّته فلیحسن خلقه … و لیرحم الیتیم» کسی که بخواهد مشمول رحمت خداوند گردد و وارد بهشت شود باید نسبت به یتیمان دلسوز و مهربان باشد.

وی گفت: شاهد دیگر بر بحث آنکه در جای دیگر از زبان رسول خدا آمده «اتحبُّ ان یلین قلبک و تدرک حاجتک؟ ارحم الیتیم و امسح رأسه و أطعمه من طعامک یلین قلبک و تدرک حاجتک» آیا دوست داری دلت نرم و آرزویت برآورده شود.بر یتیم ترحّم کن و دست محبّت بر سر او بکش و از غذای خود به او بخوران تا قلبت نرم و حاجتت روا گردد. «و الذَّی تفسی بیده لایلی مسلم یتیماً فیحسن ولایته و یضع یده علی رأسه إلّا رفعه الله عزَّوجلَّ بکلِّ شعرة درجة و کتب له بکلِّ شعرة حسنة و محی عنه بکلِّ شعرة سیّئة» سوگند به کسی که جانم در قبضه قدرت اوست، هر مسلمانی که سرپرستی یتیمی را به عهده بگیرد وبخوبی از عهده ولایت و سرپرستی آن یتیم برآید و دست محبّت بر سر او بکشد به عدد هر مویی که از زیر دستش می گذرد خداوند متعال یک درجه مقام او را بالا می برد و یک ثواب در نامه عمل وی می نویسد و یک گناه از او کم می کند.

وی افزود: پدر یتیمان امیر مؤمنان حضرت علی (ع) می فرمایند «ما من مؤمن و لا مؤمنة یضع یده علی رأس یتیمٍ ترحّماً الّا کتب الله له بکلّ شعرة مرَّت یده علیها حسنة» هر مرد و زن باایمانی که از روی مهربانی دست خود را روی سر یتیمی بکشد خدای متعال به عدد هر مویی که دست خود را روی آن می گذارد یک ثواب برای او می نویسد. امام صادق (ع)  فرمود هر که مؤمنى را اطعام کند تا سیر شود، هیچ یک از مخلوق خدا اجر اخروى او را نداند، نه فرشته مقرب و نه پیغمبر مرسل جز خداوند پروردگار جهانیان، سپس فرمود: از اسباب آمرزش اطعام کردن مسلمان گرسنه است.

 وإفْشاءِ السّلامِ وصُحْبَةِ الکِرامِ بِطَوْلِکَ یا ملجأ الآمِلین

رییس مرکز فقهی جوادالائمه بیان داشت: امام صادق (ع) سه عمل را وسیله نجات می شمارند اطعام گرسنگان، بلند سلام کردن و نماز در دل شب که همه خوابند. دو مورد اول فرمایش امام درخواست ما در دعای امروز است  بر اساس این سخن این دعایی که ما می کنیم اگر به آن عمل هم کنیم راه نجات را در پیش گرفته ایم.

وی افزود: یک بعد سلام هم از سلامتی می آید و به عبارتی وقتی به دیگران سلام می کنیم آرزوی سلامتی برای او داریم، با همین دعا و آرزو باید به عمل هم اثبات کنیم یعنی طوری رفتار کنیم که از زبان ما آزار نبیند از اعمال ما رنجش نبیند به بیان دیگر وقتی به او بلند سلام می کنیم به او می گوییم که ما دوست تو هستیم و تو از اعمال و رفتارو زبان من در امان هستی.

وی در ادامه  همنشینی با کرام و بزرگان به این حدیث اشاره داشت که: حواریون به حضرت عیسى (ع) گفتند با که همنشین شویم؟ فرمود کسى که دیدارش شما را بیاد خدا اندازد، و کردارش شما را بآخرت کشاند، و علمش بر منطق و گفتار شما بیفزاید.

وی گفت: مسلما این گفتار همان مفهوم دعا است اگر کسی را به همنشینی بگیریم که چنین مشخصه هایی داشته باشد قطعا مجالست با او به ما رفتار ما و زندگی ما تأثیر مثبت می گذارد. بنابر این باید در انتخاب دوست و همنشین دقت فروان کرد زیرا اگر غیر این باشد نتیجه عکس آن حاصل می شود و قدم در راه کج گذاشته ایم. /933/ت301/ب