فلسفه عزاداری .
در ایامی که مصادف با شب اول ماه محرم و آغاز عزاداری ها و مصائب حضرت سید الشهدا إمام حسین (علیه السلام) است، قرار گرفتیم؛ چون هر زمانی که ماه عزا و مصیبت حضرت سید الشهدا فرا می رسد، جوّ و شرایط جوامع شیعی تغییر می کند.
تفاوت هایی در جامعه مشاهده می شود که در زندگی عادّی مردم أثر می گذارد، مجالس و محافل، سوگواری ها و برنامه های متنوّعی که بعضی ها در جریان نیستند؛ و برایشان سؤالاتی به وجود می آید، ما امشب به چند سؤال، به طور خلاصه و فشرده در این مورد پاسخ می دهیم .
سؤال: ما در ایام محرم چه می کنیم ؟ برای شیعیان، ماه محرم با ماه های دیگر چه فرقی دارد ؟ پاسخ این است که ما در ماه محرّم عزاداری می کنیم، مشغول سوگواری و عزاداری می شویم، برای چه کسی عزاداری می کنیم ؟ برای امام حسین (علیه السلام) فرزند علی بن ابی طالب (علیه السلام )، فرزند فاطمه زهرا (علیه السلام) و نوه پیامبر بزرگ اسلام ، حضرت محمد(ص)آخرین پیغمبر خداوند متعال .
چرا برای ایشان عزاداری می کنیم ؟ جواب این است که چون ایشان در راه خدا به شهادت رسیدند، جهاد و مبارزه کردند و در برابر ظلم و ستم طاغوتیانِ زمانه؛ مقاومت کردند و به شهادت رسیدند.
آیا چون امام حسین (علیه السلام) فرزند حضرت علی و فاطمه و نوه پیامبر هستند، برایشان عزاداری می کنیم ؟ قطعاً جواب منفی است، خیر، یا چون کشته شده اند برایشان گریه می کنیم ؟ قطعا جواب باز هم منفی است، زیرا خیلی از افراد به عناوین مختلف کشته می شوند، ما برای آنها عزاداری و گریه نمی کنیم .
بلکه گریه و عزاداری ما برای امام حسین جهات مختلفی دارد و نیازمند به شرح و بسط مفصّلی است، و لکن آنچه در اینجا لازم و ضروری است، إشاره به چند نمونه از آنهاست :
امام حسین (علیه السلام) در برابر ظالمان و ستمگرانی که می خواستند دین خدا[1] را از بین ببرند و خودخواهی و خودسری و ظلم و ستم را پیشه کنند، ایستاد و مقاومت کرد، خیر و مصلحت امّت هم در این قیام بود، آنها می خواستند، همه چیز امت را به باد فنا بدهند و امام مقاومت کردند، قطعاً هیچ کس به اندازه إمام حسین فداکاری و گذشت در مسیر نگهبانی و حفاظت از خیر و صلاح مردم انجام ندادند.
همیشه مردانی بوده و هستند که در راه حق مقاومت می کنند تا حدّی هم فداکاری های خوبی انجام می دهند و از جان و مالشان می گذرند و آنها مورد احترام ما هستند، اما تاکنون مثل امام حسین(علیه السلام) برای هیچ کس، این چنین مقاومت و فداکاری، با این درجه از سنگینی و عظمت، پیش نیامده است .
امام بی نظیر و یگانه است، همانند ایشان در جهان بشریت پیدا نمی شود و بر همه مقدّم هستند، به همین جهت ایشان، سید الشهدا خوانده شده اند.
سر سلسله مردم آزاد، حسین است .
آن کس که در این ره سر و جان داد؛ حسین است .
مردی که چو کوهی به بر تیشه ی بیداد .
دامن به کمر بر زد و ایستاد حسین است .
این شرایط و صحنه هایی که برای امام حسین پیش آمده؛ برای هیچ کس از مجاهدین تاریخ اسلام، پیش نیامد.، خوب، اکنون که ما عزاداری می کنیم علت اش این است که آن حضرت را زنده کنیم یا دشمنانشان را نابود کنیم ؟ قطعاً جواب منفی است، چون امام حسین طبق نص صریح قرآن، زنده هستند، وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلُوا في سَبيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُون[2] ، ما در آموزه های دینی مان داریم آنهایی که در راه خدا جهاد می کنند و شهید می شوند، این ها زنده هستند و در نزد خدا روزی می خورند.
قصد نابود کردن دشمنانشان را هم نداریم، چون آنها نابود شده اند. حضرت زینب (علیها السلام ) به إبن زیاد علیه اللعنة، می فرمایند : به زودی تو از بین خواهی رفت، و برادرم در پیشگاه خدا با تو مخاصمه خواهد کرد، و تو را به محاکمه خواهد کشید .
پس این سوال مطرح است که چرا ما گریه و عزاداری می کنیم ؟ مجلس گرفتن ما برای امام أبی عبدالله حضرت حسین (علیه السلام) به چه دلایلی است ؟ این همه پرچم سیاه، عزاداری ها، مراسم، دسته جات، هیئات، سینه زنی و تشکیل جلسات سنگین، هزینه های بالای پذیرایی، تغذیه ی مردم در روز عاشورا و غیر عاشورا، این ها برای چیست ؟
قطعاً کوتاه ترین پاسخی که می توان داد، این است که، با این مجالس و محافل فکر و عقیده و مرام امام حسین (علیه السلام) را در جامعه و در خودمان زنده می کنیم و زنده نگه می داریم؛ فکر و روح و روش و عمل سید الشهدا (علیه السلام) را بازگو می کنیم و به آن پایبند می شویم، إجتماعات ما برای این است که از ایشان سرمشق بگیریم و پا جای پای ایشان بگذاریم، سر بلند زندگی کنیم، تا سر افراز باشیم.
اگر نبود، درس گرفتن از همین فرهنگ و مشی و مرام و خطِ إمام حسین (علیه السلام)، قطعاً ما ملتی زبون و ذلیل و بدبخت، زیر دست ستمگران بودیم، کم نیستند کسانی در جامعه که دارای این صفات اند، معنای آزادی و حرّیت را نمی دانستیم، ما هر ساله در ایّام محرّم جمع می شویم و فداکاری، از خود گذشتگی إمام حسین و اهداف قیام آن بزرگوار را، از زبان گویندگان و خطبا می شنویم، و ما از استقامت، صبر، پایداری، گذشت، ایثار، مبارزه در برابر ستمگران و ظالمان و نرفتن زیر بار ظلم و زور درس زندگی می آموزیم.
ظلم و ستم إختصاص به یک زمان و یک مملکت و یک شهر و یک مکان ندارد، به صورت های مختلف در همه ی زمان ها و مکان ها، هر انسان و هر جامعه ای ممکن است ظلمی بر او روا داشته شود.
مسلمانانی که حسینی زندگی می کنند و درس آزادگی می آموزند، ایستادگی، استقامت؛ فداکاری را در برابر ستم و ستمگر و مقاومت در برابر ظلم و زور را، از همین محافل و مجالس دریافت می کنند .
وَ السَّلاَمُ عَلَيْكُم وَ رَحْمَةُ الله.
[1] . وَ عَلَى الْإِسْلَامِ السَّلَامُ إِذْ قَدْ بُلِيَتِ الْأُمَّةُ بِرَاعٍ مِثْلِ يَزِيد . پس بايد دندان اسلام را كند! زيرا اين امت بدست سرپرستى نظير يزيد مبتلى شده است . بحار الأنوار : ج44، ص: 326.
[2] . سوره مبارکه آل عمران : آیه 169 .
0 دیدگاه