تفسیر دعای روز بیست سوم ماه مبارک رمضان: رمضان فرصت تمرین پاکی از عیوب و خطا‌ها است

اللهمّ اغسِلْنی فیهِ من الذُّنوبِ وطَهِّرْنی فیهِ من العُیوبِ وامْتَحِنْ قَلْبی فیهِ بِتَقْوَى القُلوبِ یا مُقیلَ عَثَراتِ المُذْنِبین

 خدایا بشوى مرا در این ماه از گناه. و پاکم نما در آن از عیب ها. و آزمایش کن دلم را در آن به پرهیزکارى دلها. اى چشم پوش لغزشهاى گناهکاران.

اللهمّ اغسِلْنی فیهِ من الذُّنوب

حجت الاسلام علی اصغر تقوی، رییس مرکز فقهی جوادالائمه در گفت‌‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، پیرامون شرح دعای روز بیست و سوم بیان داشت: غسل دادن همان شستن کامل و تمام است غسل از گناه یعنی آمرزش همه گناهان شستشوی کامل ذنوب.

وی افزود: آیا چنین چیزی ممکن است؟ به سراغ قرآن می رویم « قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لاَ تَقْنَطُوا مِن رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ »به بندگانم ، آنان که بر خود اسراف کردند بگو از رحمت خدا ناامید نباشید ، خداوند تمام گناهان را مى آمرزد ، همانا او آمرزنده ى مهربان است.

حجت‌الاسلام تقوی ادامه داد: بر اساس آیات و روایات، در صورتی که بنده توبه واقعی و بدون بازگشت به اعمال قبل کند خداوند از گناه او می گذرد آنهم به صورتی که گویی جرم و خطایی صورت نگرفته است.

وی گفت: اینکه در اینجا کلمه غسل آورده است شاید به خاطر آن است که در منظر ما پلیدی و کثافت و نجاست با غسل از بین می رود طوری که گویی قبل هم چنین پاک و مطهر بوده، بنابراین از خدا می خواهد گناهانش به صورتی از صفحه اعمالش پاک شود که اثری از آن باقی نماند.

وطَهِّرْنی فیهِ من العُیوبِ

رییس مرکز فقهی جوادالائمه بیان داشت: انسان و هر موجود دیگری چه ذی جود و چه غیر آن می تواند انسان کامل باشد یا معیوب. اشیاء هم همین طور می توانند کامل باشند و می توانند معیوب باشند.

وی افزد: قطعا آنچه مورد پسند همه است آن چیزی است یا کسی است که پاک از عیب و نقص باشد البته این عیب گاهی ظاهری است گاهی باطنی گاهی جسمی است گاهی معنوی.

حجت‌الاسلام تقوی ادامه داد: مرحوم شهید مطهری در تعریف انسان کامل می گوید انسان کامل یعنی انسانی که قهرمان همه ارزشهای انسانی است. در همه میدانهای انسانیت قهرمان است. همه تلاش اسلام برای این است که انسان کامل بسازد.

وی گفت: اسلام عیب و نقص را برای پیروانش بر نمی تابد بنابراین در آموزه های دینی آمده است که اگر عیبی به وجود آمد، راه کار رفع و دفع آن چیست.

حجت الاسلام تقوی گفت: یکی از عیوبی که در روایات مذمت شده و سفارش شده که آن را بر طرف کنیم عیب جوئی از دیگران است حضرت علی (ع) می فرمایند بزرگترین عیب هر انسان این است که عیبی که در خود او وجود دارد در خود نبیند و همان عیب را در دیگری بزرگ ببیند.

وی افزود: در بیان دیگری می فرمایند از نشانه های مؤمن این است که سر گرم برطرف کردن عیوب خود باشد.

حجت‌الاسلام تقوی در ادامه به بیان موارد طهارت و پاکی از عیوب طبق فرمایشات معصومان(ع) گفت: از عیب دیگران تجسس نکنیم، از نفوذ شیطان در درون خود جلوگیری کنیم، آستانه تحمل خود را بالا ببریم. حضرت علی(ع) می فرمایند تحمل قبرستان عیوب است در دل تحمل عیوب را دفن کنید.

کارشناس مذهبی صداوسیما گفت مورد دیگر آنکه: زبان را با تمام توان کنترل کنیم زبان سرخ سر سبز می دهد بر باد، خدا را همیشه حاضر و ناظر بدانیم به فرموده حضرت امام راحل عالم محضر خداست اگر بدانیم که عالم محضر خداست و یقین داشته باشیم عیب وجود نخواهد داشت.

وی افزود: و دیگر موارد آنکه، سعه صبر، صبوری، توکل، اراده قوی، تمسک به قرآن و اهل بیت(ع)، داشته باشیم که جزء راه کارهای رفع عیوب است.

حجت الاسلام تقوی گفت: راه کارهای فراوانی برای شستشوی گناهان در لسان اهل بیت(ع) به ما آموزش داده شده است که از آن جمله می توان به بعضی از روایات اشاره کرد.

وی افزود: معصوم بزرگوار می فرمایند: اقرار به گناه در نزد پروردگار سبب پاک شدن از گناه می شود. تصمیم به ترک گناه سبب آموزش و طهارت از گناه می شود.

حجت‌الاسلام تقوی ادامه داد: تلاش در جهت جبران مافات و اشتباهاتی که انجام داده است زمینه را برای پاک شدن از گناه فراهم می کند هرچند توان جبران آن را نداشته باشد.

نویسنده کتاب هزار از هزاران سخن گفت: قرائت قرآن عموما و بعضی از سور قرآن خصوصا گناهان را پاک می کند. مثلا روایت داریم که قرائت سوره توحید زمان رفتن به بستر خواب سبب طهارت از گناه می شود.

وی افزود: انا انزالناه را اگر کسی بلند بگوید گناهان او شست‌وشو داده می شود. کسانی که مقید هستند که در وقت اذان شخصا اذان می دهند نه اینکه از رسانه ها بشنوند بلکه خودشان اذان بگویند در احادیث آمده که گناهان آنان پاک می شود.

حجت‌الاسلام تقوی ادامه داد: زیارت قبور ائمه(ع) به خصوص زیارت قبر مطهر حضرت ابی عبدالله(ع) از دور و نزدیک گناهان را شستشو می دهد. گریه برای ابی عبد الله (ع) و یاران وفادار آن حضرت گناهان را می ریزد مثل برگ درخت که در فصل پاییز می ریزد.

وی گفت: تشییع جنازه مؤمن، عیادت از مریض از عوامل طهارت از گناه است. و نیزامیدوار بودن به فضل الهی، نباید هیچ گاه از خدا نا امید شد کسی که از خدا نا امید شود کافر است طبق صریح روایات و آیات شریفه قرآن.

حجت الاسلام تقوی گفت: مرحوم علامه در بحار با نقل حدیثی می آورند که لقمان به فرزندش گفت آن قدر به خدا امید داشته باش که اگر گناه جن و انس را داشته باشی و توبه کنی باز خدا بر تو رحم می کند یعنی نا امید مباش.

وی افزود: خود توبه موجب شستشوی گناهان می شود چرا که خدا هم توبه را وهم توبه کننده را دوست دارد و کسی که توبه کرد پاک می شود.« ان الله یحب التوابین و یحب المتطهرین».

حجت‌الاسلام تقوی در ادامه با بیان نقل : جاء رجل الی علی ابن الحسین (ع) و قال انا رجل عاص و لا اصبر عن المعصیه. همان حدیث مشهور که اگر می خواهی گناه کنی پنج کار انجام بده بعد هر چه خواهی کن اشاره کرد که: جوانی آمد محضر امام(ع) عرضه داشت من جوان گنه کاری هستم نمی توانم گناه نکنم حریف خودم نمی شوم شما کمکم کنید راهنمائی ام کنید که گناه نکنم.

وی ادامه داد: حضرت در جواب او فرمودند اگر توانستی پنج کار را انجام دهی بعد هر چه دلت خواست معصیت کن ولی اول آن پنج کار را انجام بده.

حجت‌الاسلام تقوی ادامه داد: حضرت فرمود اول آنکه روزی خدا را نخور و اگر توانستی خودت برای خودت روزی دست و پا کنی آن وقت معصیت کن. ودوم آنکه از ولایت و مملکت خدا برو بیرون و بعد گناه کن در ملک کسی که معصیت او را نمی کنند.

وی گفت: و سوم آنکه در جایی معصیت کن که خدا تو را نبیند بعد نافرمانی کن. و چهارم در وقت وفات و مرگ جلوگیری کن از مرگ اجازه نده به عزرائیل که تو را قبض روح کند بعد معصیت کن.

حجت‌الاسلام تقوی افزود: و مورد پنج آنکه زمانی که خواستن تو را به آتش ببرند مخالفت کن و به آتش داخل نشو. واضح است که در این صورت بشر توان هیچ کدام از این امور را ندارد بنابراین سرکشی و عصیان معنا ندارد. ولی در عین حال از خدا هم باید کمک خواست لذا عرضه می داریم «و طهرنی فیه من العیوب».

عضو نخبگان تبلیغ خراسان در بیان شرح فرازی دیگر از دعا گفت: آزمون و امتحان الهی خوب است به شرط اینکه از آزمون سربلند بیرون آییم اصل این است که دنیا دار آزمون و همه گونه امتحان است نه اینکه خدا نمی داند یا ما را نمی شناسد نعوذ بالله، بلکه قصدش از امتحان رشد و تعالی بشر است.

وی افزود: اگر پیامبران در آزمون الهی شرکت نمی کردند و نمره نمی آوردند مبعوث نمی شدند. حضرت ابراهیم امتحان داد سه مرحله سخت ترین آزمون ها را پشت سر گذاشت اول تمام ثروت خود را برای شنیدن نام خدا اهدا کرد و دوم سوار بر منجنیق میان آتش رفت و جز خدا به هیچ کس و چیزی و مخلوقی دل نبست و از آنها کمک نخواست.

حجت‌الاسلام تقوی ادامه داد: و سوم آنکه وقتی در عالم خواب به او خطاب شد فرزندت را برای قربانی به قربانگاه منی ببر لحظه ای درنگ نکرد و بسرعت فرمان خدا را اجرا کرد در نتیجه این آزمون ها بود که شد ابراهیم خلیل الله.

وی گفت: حضرت نوح، حضرت یعقوب، حضرت یوسف، حضرت موسی، حضرت عیسی و پیامبر اکرم (ص) همه امتحان دادند و سربلند بیرون آمدند.

حجت الاسلام تقوی گفت: در مورد حضرت زهرا (س) دارد که «یا ممتحنه امتحنک الذی خلقک قبل ان یخلقک» ظاهرا همه حیات و ممات حضرت زهرا (س) سراسر امتحان الهی بوده است.

وی افزود: همین دوران غیبت کبری امام زمان (عج) بزرگترین امتحان الهی است. در ظاهر امام را نمی بینیم به حضرت شان دسترسی نداریم مستقیم از فرامین شان مطلع نیستیم اما خدا ما را امتحان کرده به تبعیت از نواب عام امام زمان(ع) مگر امتحانی بالاتر از این می شود.

حجت‌الاسلام تقوی ادامه داد: انسانهائی که با واسطه به رهنمودهای امام زمان دسترسی دارند اما این گونه عاشقانه و عارفانه تبعیت می کنند و حتی در راه ایشان جان خود را فدا می کنند. « وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُونَ» به کسانی که در راه خدا کشته می شوند مرده نگویید ، بلکه انان زنده اند و لکن شما نمی بینید.

استادحوزه و دانشگاه خراسان گفت: «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ» قطعاً همه شما را با چیزی از ترس، گرسنگی، و کاهش در مالها و جانها و میوه ها، آزمایش می کنیم و بشارت ده به استقامت کنندگان.

وی افزود: «الَّذینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُون» آنها که هر گاه مصیبتی به ایشان می رسد، می گویند ما از آنِ خدائیم و به سوی او بازمی گردیم.

حجت‌الاسلم تقوی ادامه داد: همه ما در ورطه امتحان قرار می گیریم اما آنها که از این آزمون سر بلند بیرون آیند «اولئک علیهم صلوه من ربهم» خدا برای آنها درود می فرستد و حتما جزء رستگاران عالمند.

رییس مرکز فقهی جوادالائمه در شرح فراز پایانی بیان داشت: خداوندا زما بگذر شتر دیدی ندیدی.« إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ حَلِیمٌ» یکی از اموری که انسان را مستوجب دریافت مغفرت از سوی خدا می‌کند، توبه کردن از اعمال بد گذشته و استغفار به درگاه خداوند متعال است.

وی افزود: « وَالَّذِینَ إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ ذَکرُواْ اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ...أُوْلَئک جَزَاؤُهُم مَّغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِم» و آن‌ها که وقتى مرتکب عمل زشتى شوند، یا به خود ستم کنند، به یاد خدا مى‏افتند و براى گناهان خود، طلب آمرزش مى‏کنند... آن‌ها پاداششان آمرزش پروردگار است.

حجت‌الاسلام تقوی ادامه داد: یکی از الطافی که خداوند به بندگان خود نموده، این است که راه بازگشت را بر آنان باز گذاشته و به آن‌ها امکان استغفار داده است تا با توبه به درگاه خداوند از مسیر ناصواب گذشته بازگردند و با استغفار و درخواست عفو گناهان گذشته آن‌ها را به طور کل محو نماید. «و من یتق الله یجعل له مخرجا».

رییس مرکز فقهی جوادالائمه گفت: عربی آمد محضر رسول خدا وعرضه داشت «یا رَسُولَ اللهِ! مَن یحاسِبُ الخَلقَ یومَ القِیامَةِ؟ قالَ اَللهُ عَزَّوَجَلَّ قال اعرابی نَجَوْنا وَرَبِّ الکَعْبَةِ. قالَ وَکَیفَ ذاکَ یا اعرابِی. قالَ: لأنَّ الکَریمَ إذا قَدَرَ عَفا» در روز قیامت چه کسی حساب خلق را محاسبه می کند رسول الله فرمودند خدای بلند مرتبه اعرابی گفت به پروردگار کعبه سوگند که نجات یافتیم پیامبر اکرم (ص) فرمود ای اعرابی! چگونه چنین است عرضه داشت یا رسول الله شخص کریم هر گاه قدرت برانتقام گرفت گذشت می کند.

وی افزود: در قوم بنی اسرائیل خشکسالی آمد و حضرت موسی (ع) مردم را برای دعا و طلب باران به کوه طور فرا خواند. جمع زیادی از مردم، مشغول دعا شدند اما پس از مدتی طولانی دعا و انابه، قطره آبی از آسمان نبارید.

رییس مرکز فقهی جوادالائمه ادامه داد: حضرت موسی (ع) از خداوند سؤال کرد دلیل عدم استجابت دعای مردم چیست؟ خطاب آمد در جمع شما، جوان گنه کاری هست که حضور او مانع بالا رفتن دعای شما می شود. موسی (ع) رو به مردم کرد و فرمود آن جوان گنهکار که خود هم می داند، جمع ما را ترک کند تا دعاهایمان مستجاب شود.

وی گفت: کسی بلند نشد اما در همین حین، باران شروع به باریدن کرد. موسی (ع) عرضه داشت پروردگارا! آن جوان که هنوز از بین ما بیرون نرفته است؟ خطاب رسید ای موسی! وقتی تو سخنت را با مردم درمیان گذاشتی آن جوان شرمنده شد و ترسید که در میان جمع سرافکنده شود. ما نمی توانیم شرمندگی بنده خود را ببینیم، او توبه کرد بنابراین بخشیدیم و باران را بر شما نازل نمودیم این یعنی «مقیل اثرات مذنبین».

استاد تقوی در پایان گفت: در روز بعد از آخرین شب  قدر و شب آمرزش و رحمت الهی، از خداوندی که چشم پوشاننده از گناه و خطای گنهکاران است درخواست می کنیم که ما را از گناه شستشو دهد به صورتی که اثری از آن نماند و نیز از عیوب پاکمان کند که ان شاء الله دعا در حق ما مستجاب گردد./933/ت301/ب4