در محضر امام محمد باقر (عليه السلام)

صفحه اصلی -
تالیفات -
در محضر امام محمد باقر (عليه السلام)

تالیفات

در محضر امام محمد باقر (عليه السلام)

در محضر امام محمد باقر(عليه السلام)

قَالَ الْبَاقِرُ(عليه السلام): ثَلَاثُ خِصَالٍ لَا يَمُوتُ صَاحِبُهُنَّ أَبَداً حَتَّى يَرَى وَبَالَهُنَّ الْبَغْيُ وَ قَطِيعَةُ الرَّحِمِ وَ الْيَمِينُ الْكَاذِبَةُ يُبَارِزُ اللَّهَ بِهَا[1]. در محضر بزرگان و ائمه نشستن و از محضرشان کسب فیض نمودن، از ویژگی‌های شیعیان مخلص و مطیع آن بزرگواران است، هیچ راهنمایی بهتر از ائمه برای ما نیست، هیچ دستور دهنده‌ای و مشکل گشایی را هم بهتر از ائمه سراغ نداریم، در تمام مشکلات، در تمام مسائل، زانو زدن در محضر درس و سخن ائمه هدة المهدین(عليهم السلام) بهترین راه گشاست، اگر هر شب و هر روز یکی از سخنان معصومین و اولیای خدا را به ذهن بسپاریم، و ان‌شاءالله به آن عمل بکنیم، قطعاً بخش زیادی از مشکلات عمده زندگی ما مرتفع می‌شود.

امام باقر(عليه السلام) نصایح و سفارشاتی دارند، که دقت در آن سفارشات؛ می‌تواند، تأثیر بسزایی در خوشبختی ما ایفا بکند، در روایتی می‌فرمایند: إِيَّاكُمْ وَ الْخُصُومَةَ فَإِنَّهَا تُفْسِدُ الْقَلْبَ وَ تُورِثُ النِّفَاقَ [2]، امام باقر(عليه السلام) می‌فرمایند: از دشمنی و کینه توزی با یکدیگر پرهیز کنید؛ که قلب را فاسد و باعث نفاق می‌شود. کینه داشتن و کینه به دل نگه داشتن، به کینه ادامه دادن از اعمالی است، که امام دستور پرهیز از آن ها را داده‌اند. ایشان فرمودند، که قلب را فاسد می‌کند، قلب فاسد هم نمی‌تواند سلیم باشد، و مورد عنایت و توجّه خداوند باشد.

لذا در روایت دیگری می‌فرمایند، سه گناه هست، که وقتی انسان، مرتکب شد، از دنیا نمی‌رود، مگر اینکه گرفتاری آنها را می‌بیند، یعنی آدمی، در همین دنیا، عقوبت آن گناه را خواهد دید.

1. یکی از آنها زورگویی و تجاوز به حق دیگران است، که شاید خود کینه توزی هم در دل این نهفته باشد، زورگویی، و تجاوز و حقوق دیگران را مراعات نکردن، توجه به حقوق دیگران نداشتن، خودبین و خودخواه بودن، خود رأی بودن، رأی و عقل خود را بر دیگران مقدّم داشتن، فهم و درک خود را از دیگران بالاتر دانستن، اثرش آن است، که آدمی در همین دنیا عقوبتش را می‌بیند، یعنی عقوبت دنیوی برای کسانی که به انسان زور می‌گویند؛ و کسانی که به حقوق انسان تجاوز مي‌كنند؛ در نظر گرفته شده‌است، اگر به حقوق دیگران تجاوز کنیم، از دنیا نمی‌رویم تا آنکه به حقوقمان تجاوز شود، اگر به کسی ظلم کنیم، از دنیا نمی‌رویم تا در حقمان ظلم شود.

2. دومین گناه، قطع رحم است، اگر کسانی با اقوام و بستگانشان قطع رابطه و قطع رحم بکنند در همین دنیا عقوبت کارشان را می‌بینند یعنی دیگرانی نیز با آنها قطع رابطه مي‌كنند و تنها می‌شوند؛ که البته از بعضی روایات فهمیده می‌شود، که قاطع رحم، از اثر مهمّ طولانی شدن عمر، بهره‌مند نمی‌شود.

3. سومین گناه، سوگند به دروغ است، یعنی قسم دروغ خوردن. این رسمی است که امروزه متأسفانه خیلی از ماها گاهی ممکن است دچار این مشکل باشیم. بلافاصله قسم خوردن، و برای هر کار کوچکی قسم خوردن، در برابر هر امری، برای اثبات راستگویی خودمان، سوگند دروغ خوردن.

در دنباله روایت دارد، که این‌ها اعلان جنگ با خداست، یعنی اگر شخصی صاحب این خصلت ها بشود، گویا با خدا اعلام جنگ می کند و با خدا از در ستیز و جنگ وارد می‌شود. در برابر همین ها باز امام باقر(عليه السلام) می فرمایند: ثَلَاثَةٌ مِنْ مَكَارِمِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ أَنْ تَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَكَ وَ تَصِلَ مَنْ قَطَعَكَ وَ تَحْلُمَ إِذَا جُهِلَ عَلَيْكَ[3]. همانگونه که انسان؛ عقوبت سه عمل را در دنیا، می‌بیند و تا عقوبتش را نبیند از دنیا نمی‌رود، سه کار هم باعث بزرگواری و سرافرازی انسان در دنیا و آخرت است. سبب می‌شود شخصیّت و عظمت انسان در دنیا حفظ شود؛ و لذت و بهره‌اش را می‌بیند و از دنیا می‌رود.

1. عفو و گذشت، از کسی که به انسان ستم کرده‌است؛ و حقی از حقوق او را پایمال کرده‌است، یعنی آدمی؛ او را مورد عفو قرار دهد و از او صرف نظر کند؛ در خود صفتی از مکارم دنیا و آخرت را، تقویت کرده‌است.

2. برقرار نمودن رابطه خویشی و دوستی با کسی که با انسان قطع رابطه کرده‌است، آنجا قطع صله رحم، اینجا ارتباط با رحم و خویشاوندان، مایه سرافرازی و افتخار و عظمت است. آنها قطع رابطه کرده‌اند، ما چرا قطع رابطه کنیم؟ ما می‌رویم و ارتباط برقرار می‌کنیم؛ ما عذرخواهی می‌کنیم، فقط به خاطر خدا و اینکه قطع رابطه با رحم، اعلام جنگ با خداست، ما این اعلام جنگ را نمی‌کنیم. ما می‌رویم و رابطه خویشاوندی را برقرار می‌کنیم.

3. سومین خصلت پسندیده، خویشتن‌داری با کسی که از روی جهل با انسان برخورد ناروایی را داشته‌باشد، اگر کسی به انسان بد کرد و بدانیم که او جاهل است، در برابرش خویشتن‌دار و آرام باشیم؛ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ(عليه السلام) قَالَ إِنَّ أَكْمَلَ الْمُؤْمِنِينَ إِيمَاناً أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً [4]، امام صادق (عليه السلام) می‌فرمایند؛ کامل‌ترین مؤمنان به لحاظ ایمان، نیکوترین ایشان از نظر خلق و خوی انسانی است، آن کسی که خلق و خوی، بهتری دارد، ایمانش کامل‌تر و ارزنده‌تر است.