ارشادات فردی و جمعی قرآن مؤلفه تهذيب رسانه‌ای قرار گيرد

اخبار

ارشادات فردی و جمعی قرآن مؤلفه تهذيب رسانه‌ای قرار گيرد

• توسط علی
• شنبه 6 اسفند 1390
• 3609
• 0

حجت‌الاسلام و المسلمين علی‌اصغر تقوی، مدير مركز مباحثات فقهی تبليغی جواد‌الائمه(ع) در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، درباره فقه رسانه ابراز كرد: فقه شامل همه نيازمندی‌های فردی، اجتماعی، سياسی، اخلاقی، اعتقادی و برای همه مكلفان است، در هر امر از امور و هر فعلی از افعال نياز به تفقه و اجتهاد است و خبر و خبر‌رسانی جدای از اين مقوله نيست به طوری كه نزديك به سی آيه از قرآن مرتبط با خبر و خبررسانی است.

وی ادامه داد: در مباحث آيات‌الاحكام فقهای شيعه چه قديما و چه جديدا در بحث خبر از آيات برای فتوا بهره گرفته‌اند. فتواهای مختلف و متعدد فقهی در زمينه خبر و خبررسانی در نقل قول‌ها و انتقال اطلاعات، نشر و گسترش داشته‌ها و دانسته‌ها صادر شده است و تحت عناوينی همانند افشای فاحشه، كذب، خبرچينی در جنبه منفی قضيه و علم و آگاهی، هشدار، ارشاد و راهنمايی و هادی و هدايت و نور و نجات در جنبه مثبت قضيه فتوا داده‌اند.

تقوی اظهار كرد: حوزه خبر و خبررسانی از اركان زندگی امروز بشر و تأثيرگذار در همه مراحل زندگی فردی و اجتماعی است و قطعا می‌طلبد خود را با فقه تطبيق دهد كه اگر جدا از فقه حركت كند، فرد و جامعه را به تباهی می‌كشاند. خبر بايد بر احكام فقهی خمسه عرضه شود و خود را در اين عرصه فقهی بگستراند و منطبق با يكی از اين احكام پنجگانه در جامعه، عينيت به خود ببخشد.

فقه در دو بخش؛ رسانه و ملزومات آن و شاغلان در رسانه و تبعات شغلی بحث می‌كند

مدير مركز مباحثات فقهی تبليغی جواد‌الائمه(ع) تصريح كرد: فقه در زندگی همراه و همگام است، فقه در همه امور زندگی ساری و جاری است. خواب و بيداری مرگ و زندگی، حركت و سكون، فعل و انفعالات همه از فقه الهام گيرنده است؛ مگر‌ می‌شود فقه، فقط خبر را شامل شود. فقه در دو بخش در رسانه بحث می‌كند؛ يكی بحث خود رسانه و ملزومات آن و ديگری بخش شاغلان در رسانه و تبعات شغلی كه به فقه مربوط می‌شود.

تقوی به آيه شريفه «لاَّ یُحِبُّ اللّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوَءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَن ظُلِمَ وَكَانَ اللّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا» اشاره كرد و افزود: اين آيه در مباحث فتوايی و فقهی و در بحث آيات‌الاحكام مبنای چندين حكم فقهی قرار گرفته است همچنين در آيات 15 و 16 سوره مباركه نور به دو بحث مهم فقهی اشاره شده و مبنای احكام متعدد فقهی قرار گرفته است.

مدير مركز مباحثات فقهی تبليغی جواد‌الائمه(ع) ادامه داد: خداوند در اين آيات شريفه نشر اكاذيب را به شدت مورد نكوهش قرار می‌دهد و افترا و تهمت را نهی می‌كند و جامعه را از آن بر حذر می‌دارد و آن را گناهی بزرگ و حرام می‌شمارد و در طرف ديگر بحث كه مبارزه با ظلم و ظالم و ستمگر و افشای ظالم و جنايت مستكبران است نه تنها افشا را جايز بلكه آن را واجب دانسته و به آن امر می‌كند، اين آيات قرآن و احكام فقهی بايد سرلوحه نقل خبر و خبرنگاران قرار گيرد.

حجت‌الاسلام تقوی گفت: در حقيقت گرايش به ظلم و ظالم، افترا و تجسس، هتك حرمت، غيبت، افشاگری غير اصولی و غير شرعی، پرده‌دری در مباحث ناموسی، ذكر اخبار طبقه‌بندی شده و امثال اينها از مواردی است كه در قرآن و روايات به شدت مورد نكوهش قرار گرفته است و فقها با استناد به آيات و روايات، فتوای به حرمت آن داده‌اند كه در آيه 17 سوره قصص در جريان حضرت موسی(ع) و شكر نعمت الهی در جريان حضرت نوح(ع) و ساير موارد به آنچه گفته شده اشاره شد و آيات دليل بر اين مطلب است.

فقه، خطوط قرمز رسانه‌ها همچون تهمت، استهزا، تدليس و... را مشخص می‌كند

وی عنوان كرد: فقه خطوط قرمز رسانه‌ها را مشخص می‌كند، مسائلی مثل تهمت، استهزا، تدليس، دروغ، شكست حريم‌ها و...؛ البته فقه جهات مثبت خبررسانی را ارج می‌نهد و جزو عبادات می‌شمارد اگرچه عمل به تكليف خود عبادت است، ولی مسائلی مثل عدالت و عدالت‌خواهی، معنويت و عقلانيت، امر به معروف و نهی از منكر، ترغيب به جهاد، كمك به نياز مستمندان و... از جهات مثبت خبررسانی است.

حجت‌الاسلام تقوی با انتقاد از برخی رسانه‌های جمعی ابراز كرد: قطعا رسانه‌های امروز نتوانسته‌اند به طور دقيق منطبق با فقه حركت كنند، اگرچه موفقيت‌های بی‌شماری در رسانه‌های ما به چشم می‌خورد، ولی وقتی می‌گوييم رسانه‌های مختلف، به تعبيری در برگيرنده همه آنچه مربوط به خبر و خبر‌رسانی و يا هر آنچه كه انسان را از جهل به علم می‌رساند، می‌شود؛ لذا منظور ما از فقه رسانه، عام است به طوری كه حتی منبر و مسجد، كلاس و استاد و دانشگاه و بازار و همه اينها می‌توانند به نوعی در موضوع فقه رسانه جای گيرند.

مؤلف كتاب «چهار علم اصلی» يا «احكام اربعه» با اشاره به رهنمودها و نوآوری‌های مقام معظم رهبری در امور مختلف فقهی ابراز كرد: مقام معظم رهبری در پايان درس خارج فقه، بحث مفصلی راجع به خبر و خبرگزاری دارند كه اگرچه اصل بحث مربوط به غيبت است ولی همه مباحث مربوط به خبر را شامل می‌شود و تبيين كننده زوايای مختلف فقهی خبر و خبررسانی است.

وی اظهار كرد: نظرات و پيش‌گويی‌های «مارشال مك لوهان» درباره رسانه و خبر و كسانی كه از ايده او پيروی كرده‌اند هيچكدام مطلب جديدی كه دين مبين اسلام به آن نرسيده باشد، نيست، آنچه آنها در آينه می‌بينند، دانشمندان مسلمان در خشت خام می‌بينند؛ البته از طرفی آنچه كه در مورد رسانه نظريه‌پردازی شده است را نمی‌توان رد كرد و نمی‌توان آن را دربست و بی‌چون و چرا پذيرفت.

مدير سابق مركز فقهی ائمه اطهار(ع) در پايان، درباره نقش فقه رسانه در تهذيب رسانه‌ای گفت: البته شرح و بحث اين مطلب ميزگرد و زمان گسترده‌ای را می‌طلبد؛ رسانه به نوعی تبليغ است و تبليغ صحيح سبب نهادينه شدن تهذيب در جوامع بشری می‌شود كه آيه شريفه «الَّذِينَ یُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلَا یَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبا» و آيه شريفه «یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ» همچنين اوامر اخباری و دستوری به پيامبر اكرم(ص)، نوعا اخباری است كه اخلاق، عرفان، معنويت، عدالت، قسط و... را به دنبال دارد كه قطعا تهذيب فردی و اجتماعی و تهذيب رسانه‌ای در سايه عمل به آنها به دست می‌آيد.

• برچسب ها