مرکز مباحثات فقهی تبلیغی حضرت جواد الائمه علیه السلام | مطلب

تالیفات

احکام دروغ مصلحتی

بسم الله ا لرحمن ا لرحیم

سوال: دروغ مصلحتی چقدر پسندیده است و ایا چیزی به عنوان دروغ مصلحتی وجود دارد، یا خیر؟

متأسفانه در میان بخشی از اقشار جامعه، گاه این مسائل مطرح می شود که دروغ مصلحتی است؛ یا اگر غیبت می کنند می گویند فلانی واجب الغیبه است؛ یا غیبت می کنند و می گویند فلانی را همه می شناسند که به عنوان مثال فلان کار را انجام می دهد.

اگر تهمت می زنند، می گویند او این کار را انجام ندهد تا ما نیز نگوییم.

آنچه که در فقه و شرع مقدس بیان شده است،

هیچ کدام این ها رافع مسوولیت و یا مجوزی برای انجام غیبت و دروغ نیست؛ دروغ مصلحتی شرایط خاص خود را دارد، مگر جان انسانی متوقف بر گفتن دروغی باشد که اگر این دروغ گفته شود، جان مسلمانی حفظ می شود و جان دیگری یا آبروی دیگری به خطر نمی افتد.

غیبت انواع و اقسامش حرام است، چه آن طرف بشنود و یا نشنود، چه طرف راضی باشد یا نباشد، چه به تعبیر ما واجب الغیبه باشد. یا نباشد، یا به تعبیر عوام الناس که می گویند من این مطلب را جلوی خود او هم گفته ام هیچ کدام از این ها مجوز شرعی نمی شود.

دروغ مصلحتی در شرع نداریم مگر بسیار نادر و استثنایی. غیبت به هیچ عنوان جایز نیست و تحت هیچ شرایطی شارع مقدس تهمت را اجازه نداده است و هیچ مصلحتی هم بر آن مترتب نیست.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ ﴿12حجرات﴾

وَلاَ تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هَذَا حَلاَلٌ وَهَذَا حَرَامٌ لِّتَفْتَرُواْ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ لاَ يُفْلِحُونَ ﴿نحل116﴾

مَتَاعٌ قَلِيلٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿117نحل﴾