• ایران
  • پنجشنبه, ۱ آذر ۱۴۰۳
دعازمان ومكان دعا
تالیفات

دعازمان ومكان دعا

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم

اَلحَمدُللهِ رَبِّ العالَمینَ وَالصَّلوةُ

وَالسَّلامُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرینَ.

 

عَنِ الْبَاقِرِ (ع) قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَيُنَادِي كُلَّ لَيْلَةِ جُمُعَةٍ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ مِنْ أَوَّلِ اللَّيْلِ إِلَى آخِرِهِ أَ لَا عَبْدٌ مُؤْمِنٌ يَدْعُونِي لِدِينِهِ وَ دُنْيَاهُ قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْرِ فَأُجِيبَهُ، أَ لَا عَبْدٌ مُؤْمِنٌ يَتُوبُ إِلَيَّ قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْرِ فَأَتُوبَ عَلَيْهِ، أَ لَا عَبْدٌ مُؤْمِنٌ قَدْ قَتَّرْتُ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَسْأَلَنِي الزِّيَادَةَ فِي رِزْقِهِ قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْرِ فَأَزِيدَهُ وَ أُوَسِّعَ عَلَيْهِ، أَ لَا عَبْدٌ مُؤْمِنٌ سَقِيمٌ يَسْأَلُنِي أَنْ أَشْفِيَهُ قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْرِ فَأُعَافِيَهُ، أَ لَا عَبْدٌ مُؤْمِنٌ مَحْبُوسٌ مَغْمُومٌ يَسْأَلُنِي أَنْ أُطْلِقَهُ مِنْ سِجْنِهِ وَ أُخَلِّيَ سَرْبَهُ، أَ لَا عَبْدٌ مُؤْمِنٌ مَظْلُومٌ يَسْأَلُنِي أَنْ آخُذَ لَهُ بِظُلَامَتِهِ قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْرِ فَأَنْتَصِرَ لَهُ فَآخُذَ لَهُ بِظُلَامَتِهِ قَالَ فَلَا يَزَالُ يُنَادِي بِهَذَا حَتَّى يَطْلُعَ الْفَجْرُ[1].

بحثی که مطرح است، اینکه آیا دعا زمان و مکان خاصی دارد؟ آیا دعا در زمان و مکان خاصی باید مطرح و بیان شود؟ یا نیاز به زمان و مکان ندارد و درهای رحمت الهی همواره به سوی بندگان خصوصاً بندگانی که صادقانه و مخلصانه خدا را صدا بزنند، باز است .

در قرآن کریم خداوند وعده پاسخ داده، وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُم[2]‏؛ من را بخوانید تا به شما پاسخ دهم و زمان و مکان هم برایش تعیین نکرده است.

اما ائمه و اولیای دین به بعضی از زمان ها، اوقات و امکنه اشاره کرده اند و ما را توصیه کرده اند به اینکه در این مکان ها و زمان ها دعا کنیم یا به تعبیر بهتر عنایات بیشتری به بعضی از مکان ها و زمان ها داشته باشیم و احتمال استجابت را در آن مواقع خاص بیشتر بدانیم، از آن جمله مثلاً ماه مبارک رمضان، روایات متعددی رسیده که دعا در ماه مبارک رمضان احتمال استجابتش بیشتر است.

در شب های قدر، فراوان روایت و توصیه هایی از معصومین ( ) رسیده که دعا در شب قدر به اجابت نزدیک تر است.

در روز عرفه؛ روایت داریم که در روز عرفه غیر از خدا کسی را نخوانید. عید فطر، عید قربان، عید غدیر، شب های جمعه، خصوصاً که هر هفته در اختیار ماست، بر اساس توصیه هاییکه معصومین فرموده اند، زمان دعا کردن است.

امام باقر( ) می فرمایند: خدای بزرگ در هر شب جمعه از اول تا آخر شب از بلندای عرش ندا می دهد که آیا بنده مؤمنی مرا برای دین و دنیای خویش بخواند تا او را اجابت کنم. این فریاد زیبایی است که منادی در عرش ندا می دهد از جانب پروردگار.

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ فُتِّحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ أَبْوَابُ الْجِنَانِ وَ قُضِيَتِ الْحَوَائِجُ الْعِظَامُ فَقُلْتُ مِنْ أَيِّ وَقْتٍ قَالَ مِقْدَارَ مَا يُصَلِّي الرَّجُلُ أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ مُتَرَسِّلًا؛ امام صادق( ) می فرمایند: در موقع نیمروز درهای آسمان و بهشت گشوده می شود و حاجت های مهم برآورده می شود[3].

پیغمبر اکرم ( ): نسبت به ماه مبارک رمضان می فرمایند : و دعاءُکُم فیه مستجاب[4] . دعای شما در این ماه، مستجاب است . 

مکان هم دارای همین ویژگی است، بعضی امکنه و مکان های مقدس توصیه به دعای در آنها شده است. در چگونگی اجابت دعاها این مکان ها بی تأثیر و بی نقش نیستند. هرچه مکان مقدس تر باشد، دعا به اجابت نزدیک تر است، مثل مکه معظمه، مدینه منوره و قبور ائمه و حرم های ائمه هدة  المهدین، مساجد مخصوصاً مساجد جامع، امام زاده های معتبر، مزار شهدا، علما و صلحا و بزرگان دین.

حضرت رضا ( ) می فرمایند : هیچ کس در این کوه، مراد مکه و کنار کعبه نایستاد و دعا نکرد مگر اینکه مستجاب شد هم دعاهای مؤمنان در امور آخرتشان و دعای کفار در امور دنیایشان مورد اجابت می رسد[5].

در مسجد النبی و جوار قبر پیامبر اکرم ( ) هم روایات متعددی نقل شده است که دعا به اجابت می رسد .

 کنارمرقد و حرم مطهر حضرت سید الشهدا ، حسین بن علی( ) توصیه های فراوانی شده در روایات به دعا کردن در آن مکان مقدس چه در عدة الداعی و چه در وسائل الشیعه و در دیگر کتب اشارۀ به روایات در این زمینه فراوان به چشم می خورد.

البته جهات دیگری هم باید در دعا لحاظ شود که اینها را در بحث خودش بیان کردیم، دعا به صورت ارتباط با اهل بیت باشد، از کانال آن بزرگواران دست به دعا برداشته شود و آن بزرگواران واسطه و شفیع ما باشند.

پیامبر اکرم( ) می فرمایند: اجْعَلُونِي فِي أَوَّلِ الدُّعَاءِ وَ فِي آخِرِهِ وَ فِي وَسَطِهِ [6]»؛ مرا در اول و در آخر و وسط دعا مورد نظر و توجه قرار دهید.

بعضی موانع استجابت باید برطرف شده باشد؛ و مسائل دیگری که در آن لحاظ می شود. « عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَيَدْعُو فَيُؤَخَّرُ إِجَابَتُهُ إِلَى يَوْمِ الْجُمُعَةِ[7] »؛ مؤمن دعا می کند و خداوند اجابت آن را تا روز جمعه به تأخیر می اندازد و به عقب می اندازد.

خداوند ان شاء الله دعا همه بندگان صالحش را به اجابت قرین فرماید.

وَالسَّلاَمُ عَلَيْكُم وَ رَحْمَةُ الله.



[1]  . وسائل‏الشيعة : ج 7 ؛ ص 78، باب 30 .

[2]  . سوره مبارکه غافر : آیه 60 .

[3]  . وسائل الشیعه : ج 7، ص 66 ، باب 23 .

وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا زَالَتِ الشَّمْسُ فُتِحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ أَبْوَابُ الْجِنَانِ وَ اسْتُجِيبَ الدُّعَاءُ فَطُوبَى لِمَنْ رُفِعَ لَهُ عِنْدَ ذَلِكَ عَمَلٌ صَالِح‏ .

                                                                               من‏لايحضره‏الفقيه : ج 1، ص 209  .

عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يُحِبُّ مِنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِينَ كُلَّ عَبْدٍ دَعَّاءٍ فَعَلَيْكُمْ بِالدُّعَاءِ فِي السَّحَرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ فَإِنَّهَا سَاعَةٌ تُفَتَّحُ فِيهَا أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ تُقَسَّمُ فِيهَا الْأَرْزَاقُ وَ تُقْضَى فِيهَا الْحَوَائِجُ الْعِظَامُ .

                                                                                 اصول کافي : ج2 ، ص 478 .

[4]  .  علي بن أبي طالب ع قال إن رسول الله ص خطبنا ذات يوم فقال أيها الناس إنه قد أقبل إليكم شهر الله بالبركة و الرحمة و المغفرة شهر هو عند الله أفضل الشهور و أيامه أفضل الأيام و لياليه أفضل الليالي و ساعاته أفضل الساعات هو شهر دعيتم فيه إلى ضيافة الله و جعلتم فيه من أهل كرامة الله أنفاسكم فيه تسبيح و نومكم فيه عبادة و عملكم فيه مقبول و دعائكم فيه مستجاب . 

                                                                                 فضائل‏الأشهرالثلاثة : ص 77  .

[5]  . عدة الداعی ابن فهم علی : ص47 .

[6]  . عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا تَجْعَلُونِي كَقَدَحِ الرَّاكِبِ فَإِنَّ الرَّاكِبَ يَمْلَأُ قَدَحَهُ فَيَشْرَبُهُ إِذَا شَاءَ اجْعَلُونِي فِي أَوَّلِ الدُّعَاءِ وَ فِي آخِرِهِ وَ فِي وَسَطِهِ .                                                            اصول كافي : ج 2 ، ص 492 .

[7]  . اصول كافي : ج 2، ص 489 .

  • برچسب ها

به اشتراک گذاری این مطلب!

0 دیدگاه

ارسال دیدگاه