بِسمِ الله الرَّحمنِ الرَّحیم
اَلحَمدُلله رَبِّ العَالَمیِنَ وَالصَّلَوةُ
وَالسَّلامُ عَلی سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطّاهِرینَ.
1. آموزش های شاگرد إمام صادق ( ) .
وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى؛ فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوى [1] .
سخن امروز ما اندرز و نصیحتی از شاگرد امام صادق( ) است؛ روزی إمام صادق ( ) همه شماگردانشان را جمع کردند و به یکی از آنها فرمودند؛ شما مدتی است که پیش من درس می خوانید، در این مدت چه چیزی را یاد گرفتی و چه آموختی ؟ آن شاگرد در محضر امام صادق ( ) عرضه داشت که هشت مسأله از محضر شما یاد گرفتم، امام فرمودند: آنچه را فرا گرفتی، بازگو کن ؟ شاگرد امام صادق ( ) آن هشت مورد را اینگونه بیان کرد. عرضه داشت: یابن رسول الله ! اولین درسی که از محضر شما گرفتم، این است که، دیدم که با هر کسی که دوست بشوم، زمان مردن بین ما فاصله می افتد و از هم جدا می شویم؛ سعی کردم دوستی را انتخاب کنم که در زمان مرگ از من جدا نشود و مونس من باشد. دیدم بهتر از کار خیر انیس و مونسی برای تنهایی و لحظات بعد از مرگ نیست؛ لذا سعی کردم که حتی الامکان کار خیر انجام بدهم. دوم اینکه دیدم، عده ای از مردم به مالشان افتخار می کنند و اگر ثروت زیادی دارند به آن می بالند، بعضی ها به طایفه و حسب و نسبشان، به قبیله شان، به شهر و دیارشان مباهات می کنند، ما اهل فلان منطقه هستیم، اهل فلان گروهیم، جزء فلان دسته ایم، ولی من احساس کردم که خداوند در قرآن إفتخار را در تقوا می داند و می فرماید: إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ[2]. کوشش کردم که تقوا را پیشه کنم و به تقوا إفتخار کنم.
سومین أمر؛ این که دیدم بعضی از مردم در میان لهو و لعب و هوی پرستی غوطه می خورند، اما قرآن می فرماید[3] : آنها که از خداوند ترسیدند و پیروی از هوای نفس نکردند، بهشت جای آنهاست و بهشت ماندگارتر از دنیاست، و دوام بیشتری دارد و من هم دانستم، که زمان دنیا کوتاه است؛ یک عده ای به لهو و لعب دنیا سرگرم بودند، من به دنبال تأمین بهشت افتادم، سعی کردم تا نَفس، کُشی کنم، تا جلب رضایت و خشنودی خدا کنم.
چهارم اینکه دیدم هر کس که شیء نفیسی به دستش می رسد، آن را حفظ می کند؛ اگر چیز گرانبهایی دارد، آن را نگهداری می کند؛ به قرآن مراجعه کردم و دیدم که قرآن می فرماید : مَنْ ذَا الَّذي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ أَضْعافاً كَثيرَةً وَ اللَّهُ يَقْبِضُ وَ يَبْصُطُ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُون[4]؛ کسی که به خدا وام بدهد و در راه خدا انفاق بکند، خداوند چندین برابر به او عنایت می کند؛ وقتی من فلان شیء خوب را به خداوند متعال هدیه وو یا قرض بدهم؛ چندین برابر خواهد شد، چرا بیایم و او را نگه بدارم که خودش تنها بماند؛ همّتم را جزم کردم که هر چیز نفیس و گرانبها در إختیارم قرار گرفت، در راه خدا انفاق کنم؛ تا ذخیره ای برای روز حاجت و گرفتاری ام در قیامت باشد؛ امام صادق ( ) فرمودند: درست فرمودی، حق همین است.
پنجمین مورد، دیدم مردم بر سر رزق و روزی به هم حسادت می ورزند، بخل می کنند، درگیر می شوند، همدیگر را می درند و می کُشند، به همدیگر ظلم و خیانت می کنند؛ به این آیه قرآن برخوردم که : أ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُون[5]؛ (یعنی؛ آيا آنان رحمت پروردگارت را تقسيم مىكنند؟! ما معيشت آنها را در حيات دنيا در ميانشان تقسيم كرديم و بعضى را بر بعضى برترى داديم تا يكديگر را مسخر كرده (و با هم تعاون نمايند) و رحمت پروردگارت از تمام آنچه جمعآورى مىكنند بهتر است!)
لذا بر أحدی حسد نبردم، بر مالی که از دستم رفت، افسوس نخوردم.
ششم اینکه دیدم بعضی از مردم به خاطر کینه هایی که از هم دارند، با هم دشمنی می کنند؛ من از قرآن و از بیان شما شنیدم که : إِنَّ الشَّيْطانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا [6]؛ دشمن واقعی شما شیطان است، شما شیطان را دشمن داشته باشید، با شیطان دشمن بشوید، دشمنی های بین خودتان را رها بکنید؛ من همین کار را خواهم کرد.
هفتم اینکه دیدم مردم برای بدست آوردن روزی خیلی تلاش می کنند، من دیدم که وظیفه ما این نیست، وظیفه ما همان است که، خداوند متعال، در قرآن کریم می فرماید، وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُون، ما أُريدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَ ما أُريدُ أَنْ يُطْعِمُونِ ؛ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتين[7]، یعنی اینکه، من جنّ و انس را نيافريدم، جز براى اينكه عبادتم كنند (و از اين راه تكامل يابند و به من نزديك شوند)! هرگز از آنها روزى نمىخواهم، و نمىخواهم مرا اطعام كنند! خداوند روزىدهنده و صاحب قوّت و قدرت است .
بعد متوجه شدم که خداوند وعده اش حق است و گفتارش راست[8]؛ اطمینان به وعده خدا پیدا کردم، راضی به گفتار خدا شدم، به عطای خدا دل بستم نه به مال و ثروتم که آن هم نزد غیر خداست.
هشتم اینکه دیدم بعضی به پیکر و بدن سالم خودشان اعتماد دارند، برخی هم به مال خودشان دلخوش کردند، گروهی به افرادی مانند خودشان که آنها هم ضعیفند، تکیه نمودند، إتکا به پدر، مادر، خواهر، برادر، به قوم، خویش، دوست، رفیق، بعد دیدم که خداوند اینگونه می فرماید : مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً؛ وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْراً [9] . به خدا باید توکّل کرد و نباید به غیر او اعتماد کرد؛ همه به غیر از او ضعیفند، او قویّ است، او برتر است، او بهترین پشتوانه است، او بهترین پناه است، لذا بر خدا توکّل کردم.
امام صادق ( ) فرمودند: سوگند به خدا تعالیم تورات و انجیل و زبور و قرآن و سایر کتاب های آسمانی به این چند مسأله برگشت می کند، یعنی هرچه خوبی و حُسن در عالم و کتب آسمانی بیان شده است، در دل این هشت مطلبی است که شما آموزش دیده اید و یاد گرفته اید[10].
وَ السَّلاَمُ عَلَيْكُم وَ رَحْمَةُ الله.
[1] . سوره مبارکه نازعات : آیه 41 – 40 .
[2] . سوره مبارکه حجرات : آیه 13 .
[3] . سوره مبارکه نازعات : آیه 41 – 40 .
[4] . سوره مبارکه بقره : آیه 245 .
[5] . سوره مبارکه زخرف : آیه 32 .
[6] . سوره مبارکه فاطر : آیه 6 .
[7] . سوره مبارکه ذاریات : آیه 58 – 56 .
[8] . وَعْدَ اللَّهِ لا يُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُون . سوره مبارکه روم: آیه 6 .
[9] . سوره مبارکه طلاق : آیه 3 – 2 .
ترجمه : هر كس تقواى الهى پيشه كند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم مىكند، و او را از جايى كه گمان ندارد روزى مىدهد و هر كس بر خدا توكّل كند، كفايت امرش را مىكند خداوند فرمان خود را به انجام مىرساند و خدا براى هر چيزى اندازهاى قرار داده است!
[10] . مواعظ العددیه : ص 208 .
0 دیدگاه