امام محمدباقر در علم و سیاست انقلاب ایجاد کرد

حجت الاسلام علی اصغر تقوی، رییس مرکز فقهی تبلیغی جوادالائمه و عضو اتاق فکر تبلیغ خراسان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، به مناسبت شهادت امام محمدباقر(ع) بیان داشت: جستجو در زندگی ائمه(ع) و عمل به دستورات و فرامین آنها ضامن سعادت دنیا و آخرت ما می شود چرا که بر همین اساس هدایت و سعادت بشری با محوریت قرآن که برنامه زندگی انسان است مسائل را مطرح کرده و به مردم آموزش داده اند.

وی افزود: احادیث و بیانات امام باقر(ع) در سبک زندگی و نحوه رفتار اجتماعی یک مسلمان بسیار آموزنده و راهگشای مشکلات  زندگی بشر در طول تاریخ بوده و هست که باید از آنها بهره کافی ببریم.

باقر العلوم

حجت الاسلام تقوی بیان داشت: امام باقر(ع) فرزند امام سجاد(ع) و فاطمه بنت الحسن یعنی نوه امام حسین(ع) و امام حسن(ع) متولد سال 57 هجری در مدینه با نام محمد و القاب باقر، شاکر، هادی، ابو جعفر است.

استاد حوزه علمیه افزود: رسول الله(ص) به جابر فرمودند یکی از فرزندان مراکه لقب او باقر است و علم را می شکافد شکافتنی، درک می کنی سلام مرا به او برسان. امام باقر(ع) به گواه دوست و دشمن بر تمام علوم مسلط بود مرحوم صدوق از عبدالله ابن عطا نقل می کند که گفت هرگز علما و دانشمندان را خرد و حقیر ندیدم آنقدر که محضر امام باقر(ع) حقیر می دیدم کسانی که دارای مدارج علمی بالا بودند وقتی خدمت امام می رسیدند مثل طفل دبستانی بودند.

وی ادامه داد: شیخ کشی از ابن مسلم نقل می کند که نزدیک به  سی هزار مساله از امام باقر(ع) سوال کردم در موضو عات مختلف و امام همه را به درستی پاسخ داد. ابن شهر آشوب می گوید آنچه از علوم مختلف مثل فقه و اصول و کلام و تفسیر و نجوم و ریاضیات و غیره از امام باقر(ع) دیدم از احدی ندیدم شخصیتی که انقلاب علمی ایجاد و علوم را متحول کرد. امام باقر(ع) اگر چه در علوم غوغا کرد اما در سیاست هم تحولی بزرگ به وجود آورد امام علم و دین و سیاست را به صورت عملی و کاربردی تدریس کرد و به جهانین آموخت. درهر کدام از مسائل عالم خلقت که نیاز واقعی بشر است در هر زمان و مکان در متون و آموزه های اسلامی در مورد آن یک یا چند قال الباقر(ع) وجود دارد که هادی و راهنمای بشریت است.

توصیه به کتمان چهار عمل در زندگی

رییس مرکز فقهی تبلیغی جوادالائمه بیان داشت: در بیانات گوشه هایی از آموزه های اخلاقی، عقیدتی، سیاسی، اجتماعی و فقهی از امام برای ما به یادگار مانده است که به چند نمونه آن اشاره می کنیم. «أَرْبَعَةٌ مِنْ کُنُوزِ الْجَنَّةِ کِتْمَانُ الْحَاجَةِ وَ کِتْمَانُ الصَّدَقَةِ وَ کِتْمَانُ الْمَرَضِ وَ کِتْمَانُ الْمُصِیبَةِ» امام باقر(ع) به پنهان کردن و کتمان کردن چهار چیز در زندگی توصیه می کنند که این یک راهنمایی و ارشاد خوبی برای همه افراد جامعه است.

حجت‌الاسلام تقوی افزود: اگر جستجو و عمل کنیم راه و رمز درست زندگی کردن در بیانات ائمه(ع) است و خیلی از مشکلاتی را که گاهی در زندگی بر سر راهمان قرار می گیرد، نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: می فرمایند گنجینه های ارزشمند زندگی انسان چهار چیز است اول «کِتْمَانُ الْحَاجَة» اینکه انسان حاجت خودش را از دیگران پنهان کند البته در اینجا مراد از مردم عادی است یعنی ما باید حاجت را به خداوند متعال عرضه کنیم و از خدا حاجت بخواهیم. نقل شده که در روز عرفه کسی خدمت امام سجاد(ع) رفت و درخواستی کرد. امام فرمود که شما امروز از من درخواست می کنی از خدا حاجتت را بخواه. عرض حاجت در پیش کسانی که می دانیم کاری از دستشان بر نمی آید و یا حاجت ما را روا نمی کنند یا در برآوردن حاجت ما تلاش و کوششی انجام نخواهند داد ناپسند است.

نویسنده کتاب هزار از هزاران در ادامه بیان حدیث گفت: «کِتْمَانُ الصَّدَقَةِ» صدقه را پنهانی بدهید اگر قرار است که گاهی کمکی به انسان ضعیف و مستمندی شود، حفظ آبروی آن شخص و شخصیت او مهم است. شعار ندهیم، آبرو بَری نکنیم، حیثیّت او را لکّه دار نکنیم، در برابر کمک جزئی که انجام دادیم با آبرو و حیثیت دیگران بازی نکنیم. صدقه پنهانی آن است که امام سجاد(ع) شب ها کیسه های را به دوش می گرفتند و محرمانه در خانه مردم می دادند و بستگان امام گاهی ایشان را نمی شناختند.

وی افزود: «کِتْمَانُ الْمَرَضِ» پنهان کردن درد، یکی از گنج های زندگی است و دیگری «کِتْمَانُ المُصِیبَة» پوشاندن گرفتاری و مصیبت است مصیبت هایی که انسان دارد بازگو کردنش برای دیگران چه نفعی دارد مگر آنهایی که اهل مشورت و دلسوزی اند، آنهایی که اهل عدالتند و درپی رفع نقص بر می آیند و الا با افراد عادی در میان گذاشتن مشکلی را از انسان حل نمی کند.

عضو اتاق فکر تبلیغ خراسان بیان داشت: امام باقر(ع) فرمود هرگاه خداوند به تو نعمتی داد بگو الحمدلله، درس شکرگذاری به درگاه الهی درس تشکّر و تقدیر در برابر نعمات پروردگار که در این بیان آموزش می دهند خدا به ما نعمتی داد باید شاکر باشیم البته این شکر زبانی نیست و تنها کفایت نمی کند بلکه شکر نعمت در این است که نعمت را در راه صحیح و در جهت کسب رضای خدا مصرف کنیم.

وی افزود: هرگاه از چیزی افسرده و غمگین شدید بگویید «لا حول و لا قوة إلا بالله» هیچ حول و قوه و قدرتی، بالاتر از حول و قوه ذات باری تعالی نیست. هرگاه در رسیدن رزق و روزی به مشکل برخوردید روزی نرسید یا کم رسید یا دچار نقصان شد بگو «أستغفر الله ربی و أتوب الیه»  استغفار کن تا خداوند روزی تو را افزایش دهد و زیاد بکند.

سه خصلت کمرشکن

حجت الاسلام تقوی گفت: امام سه خصلت را بیان می فرمایند که اینها کمر شکن است، کسی که کردار خود را بسیار ببیند و أعمال کوچکش را بزرگ می بیند، هم خود بزرگ بینی دارد هم دچار عمل بزرگ بینی است یعنی کار کوچک خودش را بزرگ می بیند. و نیز گناه را فراموش کردن یعنی از گناهان گذشته یادش برود، در پی استغفار و توبه نباشد و از گناهان عبرت نگیرد و قدم در گناه جدیدی بگذارد این هم کمرشکن است.

وی گفت: کسی که به اندیشه و نظر خودش خوش بین باشد، انسان های خودرأی و کسانی که رأی و نظر خودشان را برتر و بالاتر و بزرگتر می بینند و خود را یک سر و گردن بالاتر از دیگران می پندارند این هم کمر شکن است که انسان نداند که دانش او و فضل او ضعیف و کوچک و حقیر است.

سه خصلتی که اعلان جنگ با خداست

استاد حوزه و دانشگاه خراسان بیان داشت: امام باقر(ع) می فرماید «ثَلَاثُ خِصَالٍ لَا یَمُوتُ صَاحِبُهُنَّ أَبَداً حَتَّى یَرَى وَبَالَهُنَّ الْبَغْیُ وَ قَطِیعَةُ الرَّحِمِ وَ الْیَمِینُ الْکَاذِبَةُ یُبَارِزُ اللَّهَ بِهَا» سه خصلت است که صاحب آنها نمى‏میرند تا اینکه کیفر آنها را مى‏بینند: ستم و قطع رحم و سوگند دروغ که با آن با خدا مى‏ستیزد. درس و سخن ائمه (ع) بهترین  برنامه و راهنمای زندگی و راه گشای امور جامعه است اگر هر شب و هر روز یکی از سخنان معصومان و اولیای خدا را به ذهن بسپاریم و إن شاء الله به آن عمل کنیم قطعاً بخش زیادی از مشکلات عمده زندگی ما مرتفع می شود.

وی افزود: در روایتی می فرمایند «إِیَّاکُمْ وَ الْخُصُومَةَ فَإِنَّهَا تُفْسِدُ الْقَلْبَ وَ تُورِثُ النِّفَاقَ» از دشمنی و کینه توزی با یکدیگر پرهیز کنید چرا که قلب را فاسد و سبب نفاق می شود. کینه داشتن و کینه به دل نگه داشتن به کینه ادامه دادن از اعمالی است، که امام دستور پرهیز از آن ها را داده اند ایشان فرمودند که قلب را فاسد می کند، قلب فاسد هم نمی تواند سلیم باشد.

کارشناس مذهبی صداوسیما در شرح حدیث «ثَلَاثُ خِصَالٍ لَا یَمُوتُ صَاحِبُهُنَّ أَبَداً حَتَّى یَرَى وَبَالَهُنَّ الْبَغْیُ وَ قَطِیعَةُ الرَّحِمِ وَ الْیَمِینُ الْکَاذِبَةُ یُبَارِزُ اللَّهَ بِهَا» گفت: سه گناه را وقتی انسان انجام داد، از دنیا نمی رود، مگر اینکه گرفتاری آنها را بیند، یعنی در همین دنیا عقوبتش را نشان می دهد که یکی از آنها زورگویی و تجاوز به حقوق دیگران است، که شاید خود کینه توزی هم در دل این نهفته باشد، زورگویی، تجاوز، حقوق دیگران را مراعات نکردن،  خودبین و خودخواه بودن، خود رأی بودن، رأی و عقل خود را بر دیگران مقدّم داشتن، فهم و درک خود را از دیگران بالاتر دانستن، زورگویی و تجاوز در حقوق دیگران در همین دنیا عقوبتش را انسان می بیند، یعنی عقوبت دنیوی برای کسانی که به انسان زور می گویند و کسانی که به انسان و حق او تجاوز می کنند در نظر گرفته شده است.

حجت‌الاسلام تقوی افزود: دومین گناه، قطع رحم است، اگر کسانی با اقوام و بستگانشان قطع رابطه و قطع رحم بکنند در همین دنیا عقوبت کارشان را می بینند یعنی دیگرانی نیز با آنها قطع رابطه می کنند و تنها می شوند که البته از بعضی روایات فهمیده می شود، که قاطع رحم، از اثر مهمّ طولانی شدن عمر، بهره مند نمی شود.

وی ادامه داد: سومین گناه سوگند به دروغ است یعنی قسم دروغ  که این متأسفانه امروز خیلی ها گرفتار آن هستند. بلافاصله قسم خوردن، و برای هر کار کوچکی قسم خوردن، در برابر هر أمری، برای اثبات راستگویی خودمان، سوگند دروغ خوردن پسندیده نیست. در ادامه روایت دارد که این ها اعلان جنگ با خداست یعنی اگر شخصی صاحب این خصلت ها باشد گویا با خدا اعلام جنگ می کند و با خدا از در ستیز وارد شده است.

سه خصلت از مکارم اخلاق

رییس مرکز فقهی جوادالائمه در پایان بیان داشت: در برابر حدیث فوق امام باقر(ع) می فرمایند «ثَلَاثَةٌ مِنْ مَکَارِمِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ أَنْ تَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَکَ وَ تَصِلَ مَنْ قَطَعَکَ وَ تَحْلُمَ إِذَا جُهِلَ عَلَیْکَ» سه عمل سبب بزرگواری و سرافرازی انسان در دنیا و آخرت است عامل حیثیتی و شخصیتی و عظمت انسان می شود و لذت و بهره اش را می بیند و از دنیا می رود.

وی افزود: از آن سه عمل یکی عفو و گذشت که اگر کسی در حق انسان ستم کرد او را مورد عفو قرار دهد و از او صرف نظر کند در خود صفتی از مکارم دنیا و آخرت را در تقویت کرده است.

حجت‌الاسلام تقوی گفت: دومین مورد برقرار کردن رابطه خویشی و دوستی با کسی که با انسان قطع رابطه کرده است در آن حدیث قطع صله رحم نهی شد اینجا ارتباط با رحم و خویشاوندان، مایه سرافرازی و افتخار و عظمت بیان شد.

وی ادامه داد: سومین خصلت پسندیده، خویشتن داری است با کسی که از روی جهل با انسان برخورد ناروایی را داشته باشد، اگر کسی به انسان بد کرد و بدانیم که او جاهل است، در برابرش خویشتن دار و آرام باشیم./933/301/ب1