سیره رضوی: ضامن آهو

اخبار

سیره رضوی: ضامن آهو

• توسط علی
• سه شنبه، 19 بهمن 1395
• 3403
• 0

سیره رضوی
استاد تقوی
سلسله مباحث پخش شده از صدای خراسان رضوی
بسم الله الرحمن الرحیم
یکی از مسائلی که در زندگی و سیره امام رضا علیه السلام برخی از مورخین نوشته اند و امام معروف به آن شده اند ضامن آهواست ما حضرت رضا علیه السلام را به عنوان ضامن آهو می شناسیم البته بحث ضمانت آهو و ضامن آهو شدن در تاریخ مورد توجه و مداققه قرار گرفته است در صحت و غیر صحت آن فعلا ما بحثی نداریم. البته مرحوم صدوق در خصال به نوعی به ضمانت حضرت اشاره کردند و این در زندگی همه ائمه تقریبا یا اکثر ائمه ما وجود دارد که آنها گاها ضامن مواردی شده اند در مواردی ضمانت کردند از آن جمله ضامن حیوانات . قضیه ضامن آهو چه درست باشد یا درست نباشد قضیه ای است که نکات آموزنده ی فراوانی در آن به چشم می خورد.
بر اساس آنچه در افواه مردم امده امام ع دیدن که صیاد آهویی را گرفته و صید کرده و آهو پناهنده به حضرت رضا علیه السلام  شد. حضرت از صیاد خواستند که او را آزاد کند و او آزاد نکرد از او خواستند که پول بیشتری بگیرد و قبول نکرد گفت که فقط آهو را می خواهم. آهو به زبان آمد و گفت که من .دو تا بچه دارم و بچه های من گرسنه اند اجازه بدهد صیاد من به بروم و بچه ها را شیربدهم و برگردم. حضرت ضامن شدند که او برود و به بچه ها شیر بدهد و برگردد. حالا این قضیه چه درست و چه نادرست داستانی آموزنده است در زندگی ائمه و اولیای ما اعجاز است.کار معروف و مشهوری است چیز جدیدی نیست اما چند نکته ای که در اینجا حائز اهمیت است این است که در این جریان ما به این نکات می رسیم اگر بتواندانسان حق شرعی دیگران را حتما رعایت بکند امام می توانستند آهو را آزاد کنند اما به خاطر که این آهو حق صیاد بود امام حق صیاد را لحاظ کردند و از زور یا خواهش بی مورد استفاده نکردند تا صیاد هم به حق خودش برسد نکته ی دیگر اینکه اگر بر انسان بتواند از اب روی خودش مایه بگذارد تا دیگران را در جهاتی نجات بدهد یا کمکی به دیگران بکند سیره علی بن موسی الرضا علیه السلام این است که مضایقه نکند اما م خودشان را ضامن قرار می دهند تا مشکلی از مشکلات دیگری حل شود و این نکته بسیار آموزنده و انعطاف پذیری است.
 از آن طرف آهو می رود فرزندانش را شیر می دهد و بر می گردد این وفای به عهد است توصیه به وفای به عهد، اگر عهدی و پیمانی بستیم بر عهدمون وفادار باشیم و لو  جانمان در خطر بیفتد.
 نکته ی دیگری که باز آموزنده است انعطاف پذیری است صیاد وقتی دید این انفاق افتاد صید را رها کرد و آهو را بخشید ما هم انعطاف پذیر باشیم اگر کسی معذرت خواهی می کند. اگر کسی محبت می کند اگر کسی عذر خواهی می کند او را ببخشیم گاهی کسی ده بار عذر خواهی می کند باز می گوید نه تو را نمی بخشم تو چنین کاری کردی که دیگر قابل بخشش نیست من کینه ی تو از دلم نمی برم این رسم امام رضا علیه السلام و اولیا ئ نیست ما باید بخشنده باشیم باید انعطاف پذیر باشیم.
نکته دیگر اینکه باید احترام بزرگترها و احترام ریش سفیدها را حفظ کرد وقتی دید و شناخت که این علی بن موسی الرضا علیه السلام است امام مهربانی ها ست تسلیم شد و دست امام را بوسید و آهو را در راه خدا آزاد کرد. در این نکاتی که مورد توجه در این قضایای تاریخی و اعجاز اولیا وجود دارد بهترین زندگی شکل می گیرد به امید اینکه در تبعیت از این سیره توفیق الهی نصیبمان شود

بعضی از ایات وروایات که موید مطالب فوق الذکر است 
لايَحِلُّ لِأَحَدٍ أَنْ يَتَصرَّفَ في مالِ غيرهِ اِلاّ بِاِذنِه.
کسي حق ندارد در مال ديگري بدون اجازة او دخل و تصرف نمايد.                                                                                       امام زما ن ع بحار، ج 53، ص 
ما عُبِدَ اللهُ بِشيءٍ اَفضلَ مِن اداءِ حَقِّ المُؤمِنِ.
هيچ عبادتي بالاتر از اداي حق مؤمن نيست.                               امام صادق ع. بحار، ج 74، ص 
الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَ يَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولٰئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ‌ 
همانانى كه پيمان خدا را پس از بستن آن مى‏شكنند ; و آنچه را خداوند به پيوستنش امر فرموده مى‏گسلند ; و در زمين به فساد مى‏پردازند ; آنانند كه زيانكارانند .بقره 27
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْکُمْ وَ أَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِکُمْ وَ إِيَّايَ فَارْهَبُونِ‌ 
اى فرزندان اسرائيل ، نعمتهايم را كه بر شما ارزانى داشتم به ياد آريد ، و به پيمانم وفا كنيد ، تا به پيمانتان وفا كنم ، و تنها از من بترسيد . بقره 40
بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَ اتَّقَى فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ‌ 
آرى ، هر كه به پيمان خود وفا كند ، و پرهيزگارى نمايد ، بى‏ترديد خداوند ، پرهيزگاران را دوست دارد . ﴿آل‏عمران‏، 76﴾
إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ أَيْمَانِهِمْ ثَمَناً قَلِيلاً أُولٰئِکَ لاَ خَلاَقَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ وَ لاَ يُکَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَ لاَ يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لاَ يُزَکِّيهِمْ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ‌ 
كسانى كه پيمان خدا و سوگندهاى خود را به بهاى ناچيزى مى‏فروشند ، آنان را در آخرت بهره‏اى نيست ; و خدا روز قيامت با آنان سخن نمى‏گويد ، و به ايشان نمى‏نگرد ، و پاكشان نمى‏گرداند ، و عذابى دردناك خواهند داشت . ﴿آل‏عمران‏، 77﴾
الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ عَهِدَ إِلَيْنَا أَلاَّ نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّى يَأْتِيَنَا بِقُرْبَانٍ تَأْکُلُهُ النَّارُ قُلْ قَدْ جَاءَکُمْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِي بِالْبَيِّنَاتِ وَ بِالَّذِي قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِينَ‌ (183) 
همانان كه گفتند : « خدا با ما پيمان بسته كه به هيچ پيامبرى ايمان نياوريم تا براى ما قربانيى بياورد كه آتش [ آسمانى ] آن را [ به نشانه قبول ] بسوزاند . » بگو : « قطعاً پيش از من ، پيامبرانى بودند كه دلايل آشكار را با آنچه گفتيد ، براى شما آوردند . اگر راست مى‏گوييد ، پس چرا آنان را كشتيد ؟ »
﴿آل‏عمران‏، 183﴾
إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوَالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَ يُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَيْهِ حَقّاً فِي التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِيلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِکُمُ الَّذِي بَايَعْتُمْ بِهِ وَ ذٰلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ‌ (111) 
در حقيقت ، خدا از مؤمنان ، جان و مالشان را به [ بهاى ] اينكه بهشت براى آنان باشد ، خريده است ; همان كسانى كه در راه خدا مى‏جنگند و مى‏كُشند و كشته مى‏شوند . [ اين ] به عنوان وعده حقّى در تورات و انجيل و قرآن بر عهده اوست . و چه كسى از خدا به عهد خويش وفادارتر است ؟ پس به اين معامله‏اى كه با او كرده‏ايد شادمان باشيد ، و اين همان كاميابى بزرگ است .
﴿التوبة، 111﴾
الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ لاَ يَنْقُضُونَ الْمِيثَاقَ‌ (20) 
همانان كه به پيمان خدا وفادارند و عهد [ او ] را نمى‏شكنند . ﴿الرعد، 20﴾
وَ الَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَ يَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولٰئِکَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ (25) 
و كسانى كه پيمان خدا را پس از بستنِ آن مى‏شكنند و آنچه را خدا به پيوستن آن فرمان داده مى‏گسلند و در زمين فساد مى‏كنند ، بر ايشان لعنت است و بد فرجامى آن سراى ايشان راست . ﴿الرعد، 20﴾
وَ أَوْفُوا بِعَهْدِ اللَّهِ إِذَا عَاهَدْتُمْ وَ لاَ تَنْقُضُوا الْأَيْمَانَ بَعْدَ تَوْکِيدِهَا وَ قَدْ جَعَلْتُمُ اللَّهَ عَلَيْکُمْ کَفِيلاً إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ‌ (91) 
و چون با خدا پيمان بستيد ، به پيمان خود وفا كنيد و سوگندهاى [ خود را ] پس از استوار كردن آنها مشكنيد ، با اينكه خدا را بر خود ضامن [ و گواه ] قرار داده‏ايد ، زيرا خدا آنچه را انجام مى‏دهيد مى‏داند . ﴿النحل‏، 91﴾

وَ لاَ تَشْتَرُوا بِعَهْدِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلاً إِنَّمَا عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ‌ (95) 
و پيمان خدا را به بهاى ناچيزى مفروشيد ، زيرا آنچه نزد خداست اگر بدانيد همان براى شما بهتر است . ﴿النحل‏، 95﴾
وَ لاَ تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ کَانَ مَسْئُولاً (34) 
و به مال يتيم جز به بهترين وجه نزديك مشويد تا به رشد برسد ، و به پيمان [ خود ] وفا كنيد ، زيرا كه از پيمان پرسش خواهد شد . ﴿الإسراء، 34﴾
وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ‌ (32) 
و كسانى كه امانتها و پيمان خود را مراعات مى‏كنند . ﴿المعارج‏، 32﴾
من كان يومن بالله من لم يرع عهوده و دممه  
آنكس كه به خدا و روز قيامت ايمان دارد بايد به وعده‌اي كه مي‌دهد وفا كند
                                                                                   پیامبر اکرم ص   اصول كافي/ج٢/ص٣٦٤
ما ايقن بالله من لم يرع عهوده و دممه 
كسي كه عهد و پيمان خود را رعايت نكرد، به خداي سبحان يقين نياورده است.
                                                                                                حضرت علی ع غررالحكم/ص٣٦٦
لا تعتمد علي موده من لا يوفي بعهده 
بر دوستي كسي كه به عهد و پيمان خود وفا نمي‌كند اعتماد نكن
                                                                                      حضرت علي ع غررالحكم/ص٣٢٤

• برچسب ها