استاد تقوی درگفت وگو با شفقنا: رأفت امام رضا (ع) عام بود/ همراهی اخلاق، علم، عمل و عرفان دشمن را به دوست تبدیل می‌کند

اخبار

استاد تقوی درگفت وگو با شفقنا: رأفت امام رضا (ع) عام بود/ همراهی اخلاق، علم، عمل و عرفان دشمن را به دوست تبدیل می‌کند

• توسط علی
• ۱۳۹۲ يازدهم دي
• 2096
• 0

مدیر مرکز فقهی جوادالائمه، استفاده از سیره علمی، رافتی، رحمتی و اخلاقی امام رضا (ع) را نیاز امروز جامعه دانست و گفت: چنانچه سیره امام رضا (ع) در جامعه پیاده شود و اخلاق، علم، عمل و عرفان با یکدیگر توام گردد دشمنان به زانو درآمده و تبدیل به دوست می‌شوند. آغاز این حرکت باید از سوی بزرگان، علما، اندیشمندان، متفکرین، دانشگاهیان و کسانی که در سمت تبلیغی و ترویجی دین هستند، باشد.

حجت الاسلام و المسلمین علی اصغر تقوی درگفت وگو با شفقنا (پایگاه بین الملی همکاری های خبری شیعه)، سه ویژگی اخلاقی و القاب بارز امام رضا(ع) را بیان و اظهار کرد: در کتب تاریخ برای شخصیت امام رضا(ع) القاب فراوانی نقل شده که هرکدام حاکی از یک ویژگی و برجستگی‌ اخلاقی آن حضرت است. از جمله القاب امام رضا، "رضاست"؛ بدین معنا که امام (ع) از خدا و خلق راضی و خدا و خلق نیز از ایشان راضی هستند. نه به این معنا که بعضا در جامعه مشاهده می‌شود افرادی از خدا و خلق خدا ناراضی هستند و از هر دو توقعاتی دارند که قطعا غیر منطقی، غیر عقلایی و غیر اصولی است. این ویژگی امام رضا(ع) برای مردم امروز می‌تواند بهترین سیره باشد که انسان خود را در دنیا به گونه‌ای ببیند که بر مقدرات الهی راضی و از مردم و خلق خدا اظهار رضایت و دلخوشی کند و با مردم همزیستی مسالمت آمیز داشته باشد.

رأفت امام رضا (ع) عام بود

او به رأفت بودن به عنوان ویژگی دیگر امام رضا(ع) اشاره کرد و افزود: در یکی از زیارت نامه‌های آن حضرت رضا(ع) خطاب زائر به امام رضا رافت امام است. "السلام علیک ایها الامام رئوف"؛ این رأفت و رحمت را بزرگان به عناوین مختلفی معنا کرده‌اند شاید یکی از معنای آن این است که رأفت و رئوف به کسی گفته می‌شود که در عین حالی که به کسی کمکی می‌کند او را دوست هم دارد. گاهی می‌شود فقیری یا درمانده‌ای به کسی مراجعه می‌کند و کسی حاجت او را رفع می‌کند، اما این رفع حاجت به معنای این نیست که او را دوست دارد. در مواقعی انسان هم از کسی رفع حاجت می‌کند و هم به او علاقه و عشق می‌ورزد. در جریان رأفت امام رضا این معنا به خوبی مشهود است.

مدیر مرکز فقهی جوادالائمه ادامه داد: رأفت و رحمت امام(ع) که برگرفته از سیره پیامبر اکرم(ص) است چه در مدینه و چه در بین راه و سفر از مدینه به خراسان و مرو و چه در دورانی از حیات شان را که در خراسان بودند، عام بود. رأفت ایشان نسبت به همه اطرافیان حتی دشمنانشان در تاریخ ثبت و مشهود است.

او رافت عام امام(ع) را در تعبیری دیگر معنا کرد و گفت: رافت عام امام (ع) یعنی انسان، حیوان و همه موجودات را شامل می‌شد. اگر به زندگی حضرت نگاه کنیم در سیره امام رضا مباحث مربوط به محیط زیست، برخورد با حیوانات، برخورد با غلامان، کنیزان، درباریان، زندانیان، کارگران و همه کسانی که زیر دست بودند، همه گواه بر رافت و رحمت امام رضا (ع) است.

تقوی به نمونه‌ای از مهربانی و بخشش امام رضا اشاره و اظهار کرد: امام نسبت به دشمنان خود نیز رافت بسیار داشت. جلودی از کسانی است که بعد از شهادت امام رضا به دستور هارون مامور شد که خانه موسی بن جعفر را به غارت ببرد، در آن هنگام امام رضا در خانه بودند، وقتی جلودی برای غارت وارد خانه شد، حضرت خطاب به او فرمودند: زن و فرزندان من در خانه هستند، من داخل خانه می‌روم و هر چه در خانه هست بدون کم و کاست برای تو می‌آورم، اما بگذار ناموس من در آسایش باشند. جلودی ابتدا مخالفت کرد و حاضر نشد تقاضای امام (ع) را بپذیرد، امام (ع) با اسرار زیاد او را قانع کردند، امام (ع) وارد خانه شد و هرچه در خانه بود برای او آورد. جلودی که مامور شده بود دارایی های خانواده بنی هاشم را به یغما ببرد در گذر زمان بعد از چندین سال زمانی که امام (ع) در حضور مامون بودند و مامون برای ایشان اکرام و احترام قائل بود، دستگیر شد و او را وارد مجلس مامون کردند، البته نه به دستور امام رضا بلکه به دستور مامون و برای خطایی که نسبت به دربار انجام داده بود. تا چشم حضرت رضا به جلودی افتاد نگاهی به او کردند و او را شناختند. سر به گوش مامون کردند و از مامون درخواست کردند که او را عفو و آزاد کند و از کشتن او صرف نظر کند. جلودی که زمزمه امام و مامون را نشنید، تصور کرد که امام وساطت می‌کنند که مامون او را اعدام کند. به همین دلیل بلافاصله فریاد زد مامون هر چه علی بن موسی در مورد من سفارش کرد، برعکس آن عمل کن. مامون لبخندی زد و گفت: ای بی انصاف ایشان عفو تو را درخواست کردند. من هم دلم می‌خواست تو را به دستور امام عفو کنم و خلاف فرمان او عمل نکنم، اما خودت خواستی که برعکس گفته امام عمل کنم در نتیجه تو را می‌کشم و اعدامت می‌کنم.

او به عالم بودن به عنوان دیگر ویژگی امام رضا اشاره کرد و افزود: این ویژگی امام بر احدی چه دوست و چه دشمن پوشیده نیست. اگرچه در بخشی از زمان مردم وقوف به علم آن حضرت نداشتند، اما پس از مناظرات با علمای ادیان همه در برابر عدل و علم ایشان سر تعظیم فرود آوردند.

مدیر مرکز فقهی جوادالائمه دوران حیات امام رضا را به سه بخش تقسیم کرد و گفت: بخشی از زندگی حضرت در مدینه گذشت. جلسات بحث، تفسیر، علمی و آموزشی حضور در حرم پیامبر، سرکشی به اقوام و فامیل و آداب و اخلاق اجتماعی را به مردم مدینه آموختند. در سی سالی که امام در مدینه بودند توانستند فرهنگ، آداب و رسوم و سنن اسلامی را در عمل و قول به مردم مدینه آموزش دهند و این در تاریخ اسلام به عنوان بهترین دوران شکوفایی مسایل اخلاقی در زمان حضور در مدینه است.

او بخش دوم زندگی امام رضا (ع) را چنین بیان کرد: بخش دوم زندگی امام حرکت ایشان از مدینه به سمت مرو و خراسان است. حرکت علمی، مسایل اخلاقی و ادبی، مسایل خدماتی و رفاهی که در مسیر این سفر رخ داد همه می‌تواند دانشگاهی از معارف آموزه‌های اجتماعی و سیاسی را برای ما رقم زند. حدیث سلسلة الذهب، حضور در نیشابور و بخشی از شهرها مانند اهواز، دزفول و دیگر شهرهایی که در مسیر حرکت امام رضا بوده است. برخورد با بردگان، غلامان، کنیزان، کارگران و همچنین هم سفره شدن امام با همه اطرافیانشان خصوصا با کسانی که در اصطبل شتران مشغول غذا دادن به شتران بودند. همه بیانگر این است که اگر سیره امام رضا در جامعه پیاده شود، قطعا می‌تواند اخلاق که خلا امروز جامعه و همه جوامع بشری است، پر شود.

امروز علم، نیاز بشریت است

مدیر مرکز فقهی جوادالائمه ادامه داد: مقطع سوم زندگی امام حضور در شهر مرو، خراسان و طوس است. امام از برنامه‌هایی استفاده کردند که امروز باید سیره و روش عملی جامعه باشد و آن حضور در مجامع علمی و تولید علم است. امروز علم، نیاز بشریت است. جوانان ما در اندوخته کردن علوم مختلف و در آموزش دادن آن به دیگران می‌توانند از سیره امام رضا به عنوان بهترین سیره عملی استفاده کنند. امام در مجامع علمی و مناظرات مختلف شرکت می‌کردند و نکته حائز اهمیت اینکه متوسل به قران شدند و در برابر قرآن زانو زدند و همه سوالات را از قرآن پاسخ می‌دادند. تمام دانشمندان ابتدا که وارد جلسه می‌شدند به قصد شکست امام در مناظرات می‌آمدند اما پس از جلسه همه در برابر علم و ابهت علمی امام سر تعظیم فرود آورده و دشمنان قبلی تبدیل به دوستان می‌شدند.

اخلاق، علم، عمل و عرفان وقتی توامان شد دشمن را به زانو ‌می‌نشاند

تقوی تولید علم و در این زمینه الگوگیری از سیره عملی امام رضا را نیاز امروز جامعه دانست و گفت: اخلاق، علم، عمل و عرفان وقتی توامان شد دشمن را به زانو ‌نشانده و آنان را به دوست تبدیل می‌کند. شروع این مطلب باید از سوی بزرگان، علما، اندیشمندان، متفکرین، دانشگاهیان و کسانی که در سمت تبلیغی و ترویجی دین هستند، باشد در این صورت دیگران هم در تبعیت از این سیره قدم بر خواهند داشت. امروز مجامع علمی نیاز به علم، عرفان، اخلاق، گذشت و مسایل عملی و کاربردی در تبعیت از قرآن دارد و همه اینها در سیره امام رضا به وفور به چشم می‌خورد.

• برچسب ها