بسم الله الرحمن الرحیم
خداوند در آیه 103 سوره توبه، خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاَتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
به صراحت بیان می کند که زکات مایه تطهیر مال و تزکیه آن است
و در آیه 83 سوره بقره، .وَأَقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلاَّ قَلِيلًا مِّنكُمْ وَأَنتُم مِّعْرِضُونَ
در جوار اقامه نماز اداء زکاة را قرار داده است
و در آیه 3 از سوره لقمان.الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُم بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ
زکات را با اعتقادات قرین دانسته و به بحث معاد و قیامت ربط داده شده است.
در بعضی از آیات قرآن توصیه به وجوب آن خصوصا در آیات مکی اما در آیات مدنی یا در مدینه منوره دستور صادر شد، خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاَتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
به پیامبر اکرم (ص) امر شد که پیامبر زکات بگیرد تا اموال آنان پاک شود.
1. زکات و پرداخت آن نوعی آزمون الهی است که اگر در این آزمون موفقیت حاصل شود پیروزیهای دنیوی و اخروی را در پی دارد.
2. زکات زمینه را برای سکون و آرامش انسان فراهم می کند و حزن و اندوه دنیوی و اخروی را زائل می کند. شاید بدلیل همان اشاره به تطهیر و تزکیه روحی و مالی که قرآن بیان می کند.
3. توجه به زکات، پرداخت کننده را در زمره ی نیکان بحساب آورده و قرآن او را نیکان جامعه معرفی می کند. و این نیکی به سبب توجه به زیر دستان جامعه و حسن اخوت و برادری و معاونت و کمک و خیر خواهی است.
4. برکات در زندگی افزایش یافته وخداوند از او روزی انسان را فراوان می کند. در زندگی امید و نشاط و روحیه خود باوری و اتکال به خداوند را افزایش می دهد.
5. از عوامل مؤثر در روحیه تقوی و پرهیزکاری و رمز موفقیت در ملبس شدن به جامعه تقوی. و سبب می شود که دعای پیامبر اکرم(ص) را به همراه داشته باشد که قرآن از عبارت( وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاَتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ) بهره گرفته است.
6. پرداخت زکات یکی از اعمال مؤثر و تأثیر گذار در جلب رضایت پروردگار و در نتیجه بدست آوردن فضل و رحمت الهی و عاقبت بخیری و طهارت روح و جسم و جان و اُدخلوها بسلام آمنین می شود.
7. بشر در تمام حالات نیازمند هدایت و نجات از گمراهی و ضلالت است و بهترین راه برای رسیدن به هدایت توجه به پرداخت زکات است.
8. دست یابی به بهشت و نعمات بهشتی که والذین هم للزکاة فاعلون.
9. عدم دخول در جمع تارکان صلوة که بسیار مورد مذمت قرآن قرار گرفته اند و کافران. منافقان. و ملحدان. زر اندوزان، نابکاران، ریاکاران فاسق و .... لقب گرفته اند.
10. ورود در عذاب عظیم الهی و بشارت قرآن به آتش جهنم و غضب پروردگار برای تارکین و مانعین زکات و در نتیجه یا سعادت ابدی و یا شقاوت ابدی.
در مجموع از آیات قرآن کریم و روایات و فتاوای فقهای بزرگ شیعه پیرامون بحث زکات استفاده می شود که فقر زدائی. و یکسان سازی. و اجرای عدالت اقتصادی .و توازن اقتصادی. و رفع نیاز مستمندان جامعه .از اهداف و انگیزه های پرداخت زکات بحساب آمده و بشر در ورطه آزمون سخت الهی یعنی گذشتن از جان و مال و آبروی خود سربلند از امتحان الهی است.
و در سوره فصلت آیه 6،. الَّذِينَ لَا يُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُم بِالْآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ
عدم پرداخت زکات را در ریشه کافر به آخرت و معاد و قیامت معرفی می کند و خلاصه بعضی از اثرات و مضرات در رابطه با پرداخت زکات و عدم پرداخت زکات که از قرآن برداشت می شود و یا بطور ضمنی می توان از قرآن فهمید.
نباید فراموش کنیم که آموزه های دینی و فقهی ما گواهند که زکات فقط در اموال نیست. (لکل شی زکاة) و حتی می فرمایند: (زکاة العلم ان یعلمه اهله)
علم زکات دارد، فکر و اندیشه و فهم و هنر، صبر، مقاومت همه و همه زکات دارند هر آنچه می تواند به دیگران سود عقلائی و شرعی برساند و ما از آن بهره مندیم و دیگران نیاز به بهره گیری دارند زکات دارد و اداء زکات آن موجب خشنودی خداوند است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به برکت تلاشهایی که انجام گرفته و روحیه قوی دین باوری و عشق و علاقه مردم متدین میهن اسلامی مان بحمد الله توجه به پرداخت زکات فوق العاده افزایش یافته و جامعه عموما بسوی این امر خدا پسندانه حرکت رو به جلو را تجربه می کند.
البته بر مبلغین و مروجین و اصحاب رسانه است که آگاهی های لازم را داده و این امر خدا پسندانه را به تأسی از قرآن و سنت ترویج نمایند و تقاضای عمومی از کسانیکه خداوند تفضل کرد و بر آنان برکاتش را نازل کرده و صاحب اندوخته ای شدند چه مالی و چه علمی و فکری با تأسی به سیره اولیاء الهی و ائمه هدات مهدیین به اطراف نظر کرده و به دیگران توجه نمود و با پرداخت این حق الهی بار مشکلات جامعه را به سهولت رهنمون شوند که هم واجبی انجام شده و هم پاداشی عظیم به دنبال دارد.
آنها که اموال شان و تفکر و خلاقیتشان مشمول پرداخت زکات می شود به حمد الله بخوبی واقفند که قرآن هم تراز نماز به زکات پرداخته است تا آنجا که مفسرین بعضا نتیجه گرفته اند که اگر زکات پرداخت نشود قبولی نماز جای بحث دارد و جریانات مفصلی در این زمینه در کتب تاریخی مظبوط است.
درسوره توبه آیه 60،
إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاء وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
مصارفی که شارع برای صدقات و زکات در نظر گرفته خود دلیل محکمی بر وجوب و ضرورت آن است طبق نظر اکثر فقهای عظام و مندرجات تحریر الوسیله حضرت امام راحل قدس سره الشریف مصارف عبارتند:
1. فقراء یعنی همه کسانیکه به هر دلیلی نمی توانند مخارج سال خود را تأمین کنند و خود و عائله شان گرسنه هستند و نیاز به مساعدت دارد.
2. مساکین کسانیکه سختی های بار زندگی آنها را به مشکل کشانده و به طرز فقراء زندگی می کنند.
3. مأمورین و خدمت گذاران امر دین در مبحث زکات یعنی خود گرد آوردگان و جمع کنندگان زکات که به آنها عاملین گفته می شود.
4. هستند کسانیکه معتقدات سستی دارند و با کوچکترین شبهه یا کوچکترین ضربه اقتصادی از نظر عقیدتی سست می شوند. ومقداری همراهی و کمک آنها را هدایت می کند و به گمراهی نمی روند و زکات مصرفش در اینجا کمک اعتقادی و استحکام عقیده است.
5. در صدر اسلام از عمده مشکلات جامعه اسلامی وجود بردگان و بندگان بود که بعضا تحت ستم و ظلم مالکین در سخت ترین شرائط بسر می بردند و نیاز بود که آزاد شوند و مثل سایرین زندگی کنند و این مهم با پرداخت زکات قابل حل بود و امروز هم موارد مشابه فراوانی وجود دارد مثل آزادی زندانیان بی گناه، مخارج بیمارستانی مریضان صعب العلاج، ساخت مدارس و بیمارستان و ایجاد خیریه های کمک رسان .و ساخت راه های روستائی .و تأمین آب و برق و گاز. و تهیه جهیزیه. و تأمین دارو و پوشاک، لوازم التحریر و خوراک و امثال آنها عموما البته با توجه به فتاوای فقها و اجازه از مراجع ذی صلاح و ولایت امر مسلمین.
6. سیل بدهکاران مالی که بر اثر بعضی غفلت ها یا نوسانات بازار و امثال آن دچار مشکل شده اند.
7. مجموعه اموری که منافع عامه دارد و در مسیر غیررضای خدا نیست. یعنی همه امور عام المنفعه اعم از پل سازی .کتابخانه عمومی، مساجد، حسینه ها، آب انبارها، جاده ها،مراکز درمانی. سرویس های بهداشتی عمومی، غسالخانه ها، فضاهای آموزشی، فضاهای ورزشی، مکانهای نظارتی و امنیتی، پارکهای عمومی.
8. در راه ماندگان. و کسانیکه ولو در محل زندگی خود دارای ثروتی باشند ولی در حال حاظر محتاج کمک هستند. این مصارفی که ذکر شد و سایر مورادی که می توان با استیذان از مراجع به آن پرداخت، همه نشانگر این است که زکات برای اصلاح جامعه و مصارف عمومی ملی و تنظیم روابط ملی اسلامی در نظر گرفته شده و اهتمام به انجام آن وظیفه ملی اسلامی است.
نکته دیگری که باید توجه خاص به آن شود این است که اگر قرار است زکات طبق سفارش خداوند خذ من اموالهم باشد باید هزینه کرد آن علنی و مشهود باشد. یا به پرداخت کننده اجازه داده شود که خودش در مسیری که از سوی کارشناسان مشخص می شود هزینه کند تا هم نتیجه کار خیرش را بداند.. و هم مشوقی برای سایرین باشد اگر مردم بدانند آنچه در مسیر خیر انجام می دهند نتیجه می دهد قطعا مردم ایران بهترین خیرین جهان هستند.
اگر قرار باشد که( لکل شی زکواة )عملی شود که می شود ببینیم چه گلستانی خواهد جوامع بشری. و چه رفاهی در عالم ایجاد می شود.
طبق فرمایش امام صادق (ع) چشم. زکات دارد و خوب دیدن بجا دیدن و بصیرت داشتن. اداء زکات آن است. گوش بموقع شنیدن و به موقع نشنیدن و درست شنیدن و تدبر و تعقل در شنیدن ها زکات گوش است. دست متعلق زکات است که نوازش ایتام، دستگیری از بی نوایان و مستمندان و قلم بدست گرفتن و درست و به حق نوشتن و امثال آن حق مطلب را اداء می کند و پرداخت زکات دست است.
پا را زکاتی است که کجا برود کی برود چگونه برود، چرا برود با چه کسی برود، بدنبال چه و که برود و با چه سرعتی و در چه زمانی برود و کجا توقف کند و کجا شتاب گیرد که همه اینها در روایات اهل بیت آمده و اینگونه است که زکات پا ادا می شود.
زبان بیشترین و بهترین زکات بر عهده اوست چه بگوید کی و کجا بگوید، سکوت کجا و تکلم کجا و به چه اندازه حرف بزند. اختیار زبان در دست خود انسان است و می تواند بهشتی کند، می تواند جهنمی. می تواند زنده کند، می تواند بمیراند، می تواند حب و آبرو بخشد می تواند رسوا و منقطع کند و کدام اولا است که احکام فقهی آن در کتب فقهی بیان شده است و این زکات زبان است.
مو برای زن و مرد زینت است اما زکات آن حفظ از نامحرم است و بجا و درست از زینت خدا دادی استفاده کردن. شکم یکی از ارکان اصلی بدن است به همان نسبت زکات آن هم بالا است چه بخورد. از کجا و چه منبعی تغذیه کند. مراعات تغذیه حلال و حرام، پرهیز از پرخوری و کم خوری. و حفظ اعتدال. این توجه به زکات شکم است.
برای تفکر و تعقل و عقل سلیم زکات است و زکاتش خیر خواهی. و انزار و بشارت. مردم و بیدار کردن غافلان .و بصیرت بخشی به جاهلان. و گمراهان. و صرف وقت و فکر و اندیشه برای رهائی جهل و بی خردی. و باطل گرائی.
برای ریاست رئیسان و مدیران زکات است، انصاف. و حوصله .و حلم. و بردباری. و گذشت .مهربانی.
برای قدرت و زور بدنی نرمش. و انسانیت. و استفاده صحیح از زور بازو.
برای تندرستی و سلامتی و جوانی و سلامت چشم و گوش و بدن، شکر خداوند. و عبادت و بندگی. و فهم قرآن و دین. و تسلیم فرامین خداوند بودن. و خلاصه کلام در هر نفسی که می کشیم زکاتی قرار دارد که اگر ادا شود نعمات افزایش یافته و به رفاه معنوی و مادی دست می یابیم و اگر رها شود به گمراهی سقوط می کنیم.
با بهره گیری از فرمایشات معصومین علیهم السلام سه نسخه کلی و سه اثر مهم در اداء دین زکات مطرح است:
1. اگر همه مردم زکات بدهند فقیری در عالم نمی ماند. واین امال وارزوی همه عقلای عالم است
2. اموال به وسیله اداء زکات بیمه می شود و حفظ می گردد. واین خواست همه انسانهااست
3. زیاد شدن روزی و رزق انسان و اموال و دارائی مادی بستگی به اداء زکات دارد. واین از حرص وولع جلوگیری می کند
0 دیدگاه